Zodra je in het imposante Justitiepaleis de metaaldetector door bent en je je een weg gebaand hebt door de wirwar van zalen, treed je een andere wereld binnen. De eerbiedwaardige correctionele kamer van het hof van beroep boog zich vorige week over heel uiteenlopende zaken – van een vrouw die de brooddoos van haar zoontje achterhoudt tot een geval van mensenhandel en chantage.
(c) Eric Ostermann
De openbaarheid van de rechtspraak is een fundamenteel principe van onze rechtsstaat. Je mag de rechter dus op de vingers kijken als hij een oordeel velt. Assisenzaken over spectaculaire misdaden lokken steevast gerechtstoeristen naar de bezoekersbank.
De rituelen van de rechtbank
Wie zich als leek zonder veel voorbereiding waagt aan een doorsnee dag in de rechtbank, ziet een komen en gaan van advocaten in toga’s, een stroom van processen in verschillende fases van behandeling en talrijke rituele handelingen. Je staat op als de bel gaat en de voorzitter van het hof binnenkomt, de identiteit van de beklaagde wordt altijd gecontroleerd en de verschillende protagonisten doen hun zegje: de procureur-generaal licht namens het Openbaar Ministerie het dossier toe en de advocaten van de beklaagde en het slachtoffer of de burgerlijke partij verdedigen hun cliënt. Spijtig dat de slechte akoestiek, het gebruikte juridische jargon en het binnensmonds gemompel van sommige sprekers de verstaanbaarheid niet ten goede komen.
Brooddoosincident
Op het eerste gezicht lijkt het een triviale zaak. Een man en een vrouw bekvechten na de scheiding over het hoederecht over hun 3-jarig zoontje. De moeder zou haar ex groot leed berokkend hebben door hem twee jaar lang het contact te ontzeggen met zijn kind. Nu is er een 9/5-regeling uitgewerkt, waarbij de papa om de twee weken een halve week voor het kind mag zorgen. Vanaf 1 september komt er een gelijke ouderschapsregeling.
De tengere Marokkaanse moeder woont de zitting bij. Ze spreekt enkel Arabisch en doet een beroep op een beëdigde tolk. Uit een aantal details blijkt dat ze de scheiding niet verteerd heeft en nog altijd wrok koestert tegenover haar ex. Haar verwijten: hij koopt te kleine kleren voor zoonlief, laat hem niet douchen, hij weent als hij naar papa moet. Zijn klachten wimpelt ze weg. De zoon had enkele keren geen brooddoos meegekregen toen vader hem ophaalde, zodat hij niet gegeten had en vader verplicht was een nieuwe brooddoos te kopen. “Ik was het een keer gewoon vergeten en de keer erna dacht ik dat er fruitbedeling was”, zegt ze vergoelijkend. Ze heeft weinig verhaal tegen het verwijt dat zat ze hem niet of onvoldoende informeerde over de medicamenten die het kind moest nemen. Het parket geeft haar stof tot nadenken: “Hoe kan een kind van drie partij kiezen tussen zijn mama en papa? Tenzij je de man zwart maakt en het kind bang maakt.”
Haar raadsman geeft toe dat ze onder invloed staat van haar familie en dat de communicatie niet alleen botst op een taalbarrière, maar ook een culturele barrière. Als ze tot dusver ongelijk kreeg van de rechtbank, zocht ze een andere advocaat om in beroep te gaan, wat getuigt van weinig respect voor de rechtsgang. “Het is tijd dat we het verleden achter ons laten en de belangen van het kind voorop zetten”, besluit de rechter. Een nieuwe zitting in september moet uitsluitsel geven of de partijen zich aan de voorwaarden houden.
Voodoo
Even later wordt een zwarte verdachte in handboeien voorgeleid door de ordediensten. De aantijgingen zijn gewichtiger: mensenhandel met het oog op uitbuiting, prostitueren van een minderjarige, afpersing. De Nigeriaan pleit onschuldig in laconiek Engels. Hij heeft zijn ex-vriendin afgewezen toen ze zich In Barcelona bleek te prostitueren en zij heeft later opnieuw contact met hem gezocht en hem vrijwillig geld gegeven. Hij wil alleen werken en een fatsoenlijk leven leiden.
Het onderzoek is van start gegaan toen de vrouw zonder papieren werd aangetroffen in een raambordeel in Sint-Joost. De langdurige, complexe zaak heeft uitlopers tot in Spanje, waar een onderzoekscommissie naartoe werd gestuurd. De advocaat van de verdachte ziet heel veel gaten in het dossier: er zijn grote vraagtekens over het tijdsverloop van 2001 tot nu, er is weinig informatie over haar persoonlijke spullen die bij hem zijn aangetroffen, de bedragen die ze naar hem overgeschreven heeft, kloppen niet, de voodoopraktijken die hem ten laste worden gelegd, zijn niet bewezen. De rechter dringt aan op een volgende zitting eind maart waar de vrouw haar versie van de feiten kan geven. Rechtspraak is een vervolgverhaal met woord en wederwoord.
