De Schaarbeekse politie krijgt de primeur het Japanse ‘koban’-systeem toe te passen in de Brabantwijk.
Een koban is letterlijk een “politiebox� in stedelijke gebieden. Ze zijn ontstaan als kleine gebouwtjes die werden opgetrokken om de dienstdoende politiemannen beschutting tegen wind en regen te bieden. Momenteel zijn er ongeveer 6600 kobans in Japan. Elke koban telt twaalf mannelijke officieren (drie officieren in vier shiften), maar geen vrouwen: voor hen is het verboden om in een koban te werken (ander politioneel werk mag wel).
In het moderne Japan is de koban van essentieel belang om het leven in de hectische steden te kunnen controleren. Er wonen immers een groot aantal mensen op een kleine oppervlakte, en dat kan natuurlijk tot spanningen leiden. Net zoals hun buitenlandse collega’s patrouilleren de kobanagenten te voet of met de fiets in hun buurt, bestrijden zij de criminaliteit. Zij assisteren ook detectives of nationale agenten. De koban zelf doet dienst als rustplaats en tijdelijk hoofdkwartier.
Het is niet alleen de taak van de politiemannen om de rust te bewaren en criminaliteit te bestrijden, maar zij krijgen hier ook een sociale taak toebedeeld; kobanofficiers doen ook dienst als aanspreekpunt voor buurtbewoners en buitenlandse toeristen. Hun takenpakket bestaat onder meer uit het geven van verkeersinstructies, het helpen van verdwaalde kinderen en het bezoeken van ouderen die alleen wonen.
Buurtbewoners zien hun koban dan ook als een soort “grote broer�, een vertrouwenspersoon aan wie zij advies kunnen vragen of gewoon een praatje mee kunnen maken. Ook tijdens het patrouilleren houden de officiers niet alleen een oogje in het zeil, maar leggen zij ook sociale contacten. Twee maal per jaar brengen de officieren een bezoekje aan de buurtbewoners, de zogenaamde ‘Junkai-ren’. Er wordt dan geïnformeerd naar het aantal bewoners, de leeftijd, het geslacht, waar ze zijn tewerkgesteld en of ze een auto bezitten. Tegelijkertijd geven de officieren tips en raad over allerlei zaken die de bewoners aanbelangen. Deze huisbezoeken creëren een soort van “database� die de officieren kunnen aanwenden bij bijvoorbeeld het geven van verkeersinstructies of het bestrijden van de criminaliteit. Door dit vriendelijke en sociale klimaat te creëren, slaagt de Japanse politie erin de criminaliteit sterk te doen dalen en aangename omgeving te scheppen waar het goed om wonen en werken is.
Nu wordt het koban-systeem dus in primeur in België toegepast, in de Schaarbeekse Brabantwijk. Het initiatief werd genomen door David Yansenne, de zonechef, die zich door het Japanse systeem liet inspireren om de situatie in de Brabantwijk te verbeteren.
Momenteel is mevrouw Wyckmans binnen de Cel Brabantwijk nog actief patrouillerend, maar eens het commissariaat in de Brabantwijk is geïnstalleerd, wordt zij daar de contactpersoon. In Japan is het dan wel verboden voor vrouwen om in een koban te werken, hier in België staat mevr. Wyckmans te popelen van ongeduld om een de slag te kunnen in de allereerste Belgische koban.
Wat zal dan haar taak zijn? Net zoals bij haar Japanse collega’s een aanspreekpunt vormen voor bewoners en handelaars. Dit systeem biedt twee grote voordelen: het is dichtbij; men hoeft niet meer naar het hoofdkantoor van Schaarbeek, en op deze manier staat de politie ook letterlijk in het midden van de wijk, ingrijpen gaat nu veel vlotter en sneller. Er zal dagelijks een permanentie zijn tussen tien uur ’s avonds en elf uur ’s morgens, de uren waarop de winkels gesloten zijn en er dus geen patrouilles meer zijn.
Ook hier zal de zachte aanpak van groot belang zijn, meent mevr. Wyckmans. Eerst luisteren en dan handelen. Een goed gesprek en oor hebben voor de problemen kan al heel wat problemen oplossen, maar dat neemt natuurlijk niet weg dat de politionele taak essentieel blijft.
Het feit dat mevr. Wyckmans een vrouw is in een overwegend islamitisch georiënteerde omgeving (50% Turks en 50% Marokkaans) zou op het eerste gezicht voor wat problemen kunnen zorgen, maar het tegendeel is waar; zij krijgt heel wat respect van de allochtone gemeenschap omdat zij de taal (het Turks) machtig is en heel goed met de cultuur vertrouwd is dankzij haar huwelijk met een Turkse man. Verwonderd zijn ze wel, lacht mevr. Wyckmans, maar echte problemen heeft het nooit gesteld. Ook al omdat de handelaars overwegend ouderen zijn, is de drempel naar een agent van dezelfde leeftijd minder hoog.
Ondanks het feit dat de nood aan een koban heel groot is, is er jammer genoeg nog geen infrastructuur voorhanden. In de Brabantstraat zijn genoeg panden beschikbaar, maar ofwel zijn ze te duur, ofwel is er niet genoeg plaats. Normaal gezien zou de koban al sinds oktober 2005 operationeel moeten zijn, maar gezien het woningtekort moeten mevr. Wyckmans en haar collega’s nog actief patrouilleren in de straten.
Wanneer het koban-systeem succesvol zou worden in de Brabantstraat, heeft de zonechef al plannen opgevat om het systeem ook toe te passen op twee andere plaatsen in Schaarbeek; de Leuvensesteenweg en de Helmetsesteenweg. Dit zijn, net zoals de Brabantwijk, plaatsen waar een grote handelsactiviteit heerst, en dus ook te kampen hebben met dezelfde problemen als in de Brabantstraat (zwartwerk, nephandel, criminaliteit,…).
Of mevr. Wyckmans ook hier de contactpersoon zal worden hangt af van de populariteit; indien de drie kobans een beperkt publiek aantrekken, kan zij alle drie bedienen. Zoniet, kunnen drie verschillende contactpersonen worden aangesteld.
In naam van het Brabantwijkgroepje: Kieran Aerts, Natacha Azare, Bert De Vlegelaar, Jessica Debert, Mathieu Guilmin, Cecile Ooms, Steven Plettinck, Seppe Steenhouwer en Sarah Yanouri.
