Categorieën
Ontdek je plekje

Henri(/y) Villard ontsluierd: ontdek je plekje #29

Henri Villard

Henri Villard
En toch was het niet de persoon maar veeleer de aan hem gewijde gedenkplaat die me al geruime tijd intrigeerde. Ik kom er dan ook vaak langs  met de kinderen op weg naar het Josaphatpark. En de papa van een vriendinnetje van m’n vijfjarige dochter werkt in het architectenbureau dat daar nu op de hoek gevestigd is. Ze staat erop om hem telkens weer te begroeten wat wellicht -behalve voor haar- voor alle betrokken partijen enigszins genant is ….Enfin, dat doet hier verder niets ter zake.
Die gedenkplaat dus, intrigerend:

Om verschillende redenen :

  • ze ziet er duur uit : marmer (?) met messing belettering
  • ze is in de gevel van een woonhuis architecturaal “ingewerktâ€? en dus niet er zomaar eventjes tegenaan geschroefd
  • ze is aan de gemeente Schaarbeek geschonken door (het mij toen nog onbekende) BCB
  • ze vermeld “précurseur de l’hélicoptèreâ€? .

Laat me toe met dat laatste raadsel te beginnen. Hoe kan “een mensâ€? nu in godsnaam voorloper zijn van een machine, i.c. een helikopter. Dat moet men mij toch eens uitleggen… Hij kan iets ontworpen of ontdekt hebben dat als voorloper van het hefschroefvliegtuig kan beschouwd worden. Maar zelf de voorloper zijn van een ding… Ik snap het (nog steeds!) niet. Of ontsnapt mij een finesse van de taal van Voltaire…?

En waarom krijgt zo’n man nu ’n dure gedenkplaat in het hartje van Schaarbeek?

Henri Villard was een fransman die reeds vanaf zijn 25ste bezig was met verticaal opstijgende en dalende toestellen. Het grote drama waarmee hij telkens weer worstelde was het gewicht van de toenmalige motoren.

Ornis

Hoewel zijn eerste vliegtuigen aardig wat mee hadden van wat Panamarenko later beroemd zou maken, zagen zijn latere “helikoptersâ€? er verbazingwekkend modern uit. Hij kan dan ook beschouwd worden als de ontdekker van de staartrotor (de schroef die ervoor zorgt dat het onderstel van zo’n helikopter niet met de hefschroef mee begint te draaien..). Zijn uitvinding werd echter vergeten en de staartrotor werd net voor de 2de WO opnieuw uitgevonden.
Dat hij de nodige faam genoot, getuigt dit artikel in de Scientific American uit 1902.

Op de één of andere manier kwam hij in contact met de flamboyante Guillaume Kennis (ingenieur!), toenmalig burgemeester van Schaarbeek . In (of rond) 1901 hield hij dan ook met één van zijn toestellen halt in het station van Schaarbeek.

Ingenieur Kennis kon hem ertoe overhalen het toestel in (de binnenplaats van) het gemeentehuis van Schaarbeek in elkaar te zetten ( en te testen -maar het kwam niet van de grond – die motor weer). Vervolgens werd het tentoongesteld in één van de eerste “Salons voor Transport” in Brussel waar het de aandacht trok van Koning Albert (de eerste). Villard kreeg dan ook de beschikking van een lokaal in de gebouwen aan het jubelpark waar hij naar hartelust kon experimenteren. Hij testte vervolgens zijn toestellen – al dan niet in aanwezigheid van de zeer geïnteresseerde vorst- in Groot-Bijgaarden en later in de koninklijke domeinen aan de kust.

De eerste wereldoorlog maakte een nogal abrupt einde aan deze wellicht geniale uitvinder. Op 45 jarige leeftijd besloot hij de wapens op te nemen voor zijn vaderland (Frankrijk!). Hij sneuvelde in 1916.

En B.C.B. , vraagt u zich ontgetwijfeld af, waar staat dat dan voor? Welnu, BCB staat voor Boestring Club de Bruxelles : een Brusselse filantropische vereniging die militaire en burgerlijke piloten samenbracht. Waarom zij het nodig achtten een dergelijk dure gedenkplaat aan Schaarbeek te moeten schenken, blijft een raadsel. (Voor een filantropische vereniging, dan toch : was het geld niet nuttiger te besteden?) Ook voor de naam van de vereniging is niet zo onmiddellijk een verklaring te vinden. Boestring is ’n soort gerookte haring. Nu is het wel zo dat in Wallonië de kas van nogal wat verenigingen gespekt wordt met het organiseren van eetfestijnen : mosselavonden , steakdiners… maar ook gebakken “Sauretâ€? met aardappelen in de pel (“al pelakâ€? in t’ waals) is zo’n klassieker. En het waalse Sauret is het equivalent van de brusselse boest(e)ring.

Werd de kas van het BCB regelmatig aangevuld door het organiseren van Boestring-avonden? Wie zal het zeggen…

Ik stel voor dat van nu af aan 26 september “Henri Villard-dag” wordt en dat we op de avond van die illustere dag allemaal een boestring tot ons nemen… (smakelijk!)
(Met dank aan Jean-Pierre Lauwers en Frans Van Humbeek )

Share

Door Wouter Vangelwe

Immigrant uit het het westen des lands. Bon Belge sinds zijn huwelijk met Waalse madam en het voortbrengen van tweetalige bengels.