Mexico viert in 2010 zijn tweehonderdjarig bestaan en de 100ste verjaardag van de revolutie. Het Paleis voor Schone Kunsten laat de feestelijkheden niet onopgemerkt voorbijgaan en organiseert het Festival ¡México! Vanaf 11 februari loopt de tentoonstelling ‘Imágenes del mexicano’, die in 150 werken van binnen- en buitenlandse kunstenaars de Mexicaanse geschiedenis weerspiegelt. Nu al kun je genieten van een veel kleinere, maar bijzonder fascinerende selectie van het werk van Frida Kahlo (1907-1954).
Wie de film met Salma Hayek gezien heeft, herinnert zich de belangrijkste momenten in het leven van de Mexicaanse schilderes. Op haar achttiende had ze een zwaar ongeval. De bus waarin ze zat, werd geramd door een tram. Ze zweefde tussen leven en dood en was maandenlang aan bed gekluisterd. Om de verveling te verdrijven, begon ze zelfportretten te schilderen, met behulp van een kleine schildersezel en een spiegel die was aangebracht boven aan haar hemelbed. Drie jaar later werd ze lid van de Communistische Partij, die ze trouw zou blijven tot haar dood. Niet veel later begon ze een stormachtige relatie met de twintig jaar oudere Diego Rivera, die beroemd was om zijn muurschilderingen over de revolutie. Ze trouwden en leidden gedurende enkele jaren een jetsetleven in de Verenigde Staten. Net als haar man hield ze er buitenechtelijke affaires op na, niet alleen met mannen, maar ook met vrouwen. Leon Trotsky en Josephine Baker zijn haar bekendste veroveringen. Ze was een gevierde kunstenares, maar doorstond ook veel ontberingen: ze leed aan pijn ten gevolge van polio in haar kindertijd en het busongeval, had verschillende miskramen en bleef kinderloos, raakte verslaafd aan drank en pillen. Amper 47 jaar was ze, toen ze stierf in haar ouderlijke huis in Coyoacán in Mexico-stad.
De expositie in de BOZAR komt integraal uit het Mexicaanse Museo Dolores Olmedo. Ze moet het met 19 schilderijen, een ets en zes tekeningen niet hebben van kwantiteit. Het kronkelende parcours, met gedempte verlichting en gebruik van spiegels, geeft wel een intense inkijk in het kleurrijke, maar getormenteerde universum van Frida Kahlo. Het communistische ideaal van idealiserende kunst om het volk te verheffen is ver te zoeken. Haar werk geeft vooral blijk van een grillige fantasie, individualisme en een sombere kijk op het leven. Ze maakt gebruik van bonte kleuren en naïeve natuurvoorstellingen, laat zich inspireren door precolumbiaanse en Mexicaanse motieven. Het is een gelaagde en gepassioneerde kunst met een autobiografische achtergrond. Van de kunstenares worden ook foto’s geprojecteerd. Je ziet een vrijgevochten vrouw, sigaret in de mond, die een voorkeur heeft voor traditionele klederdracht, en je begrijpt dat ze is uitgegroeid tot een icoon van de feministische beweging.
Beklijvend aan de expositie zijn de indringende, soms schrijnende beelden. Het bloederige tafereel van een vermoorde vrouw in bed, met een grijnzende man ernaast. Een zelfportret, waarbij ze trots voor zich uit kijkt, maar spijkers haar vlees doorboren en haar wervelkolom vervangen is door een afbrokkelende zuil. Een ander zelfportret, waarbij ze huilend in bed gevoed wordt via een trechter. Op een olieverfwerkje is een zwevende foetus te zien, die met de navelstreng verbonden is aan een dode cactus. Het eerste doek toont verschillende vertegenwoordigers van de Mexicaanse maatschappij in een bus, waaronder een nietsvermoedende, jeugdige Frida Kahlo.
De tentoonstelling ‘Frida Kahlo y su mondo’ loopt nog tot 18 april. Je krijgt er een handig bezoekersgidsje bij.
