Brussel is een goudmijn voor gepassioneerde fotografen. Dat blijkt uit onze gewaardeerde wekelijkse rubriek Brussel in Beeld, waarvoor onze eigenste Brussel-Flickr fotogroep een karrenvracht aan fantastisch beeldmateriaal levert. Maar ook op andere sites en in fotogalerijen vallen er mooie Brusselse foto’s te bewonderen. Hoog tijd dus om de mens achter de lens in beeld te brengen.
Bram Penninckx is 33 jaar en werkt als zelfstandig fotograaf/webontwikkelaar. Zijn hobby’s zijn muurklimmen en boeken lezen. Hij is geboren in Leuven en woont nu met zijn vrouw en twee kinderen in Sint-Lambrechts-Woluwe. Eind 2008 begon hij met de fotodocumentaire Brusselse scènes, Bruxelles en scène, waarin hij tot op vandaag indrukken verzamelt.
Dag Bram, hoe is je liefde voor de fotografie ontstaan?
In mijn ouderlijk huis stond een donkere kamer, van een in onbruik geraakte hobby van mijn vader. Als kind was die kamer de ideale verstopplek. Het virus heeft me pas echt besmet toen ik als 15-jarige fotografie in avondschool ging volgen. Toen zag ik voor het eerst een foto uit het fotopapier ‘springen’ in het ontwikkelbad. Later ben ik aan de Academie (Hogeschool Gent) fotografie gaan studeren.
Wat is de opzet van je fotodocumentaire Brusselse scènes, Bruxelles en scène?
Hoe goed ken je de stad als je er al jaren woont en werkt? Met deze vraag in het achterhoofd vertrok ik in 2008 op ontdekkingstocht door mijn eigen stad. Nu jaren later is de fotodocumentaire nog altijd niet klaar. Want Brussel blijft mij verbazen. Elke gemeente is een stad of dorp in de stad met zijn eigen identiteit.
Wat bevalt je aan Brussel? En wat niet?
Wat me niet bevalt aan deze stad, is dat Brussel de vleesgeworden versie van het Belgische compromis is. Het is de Belgische én Vlaamse hoofdstad en zetel van de federale, Vlaamse en Brusselse regering en de koning heeft er twee paleizen. Het is de enige stad in ons land waar 5 regeringen en parlementen, 3 gemeenschapscommissies, 19 burgemeesters en nog meer schepenen en gemeenteraadsleden het voor het zeggen hebben. In de reguliere media worden we overdonderd door beelden en woorden van politici; in deze documentaire staan ze nergens op de voorgrond. Het verhaal dat ik wil brengen, gaat niet over hen maar over de mensen die deze stad bevolken, beleven, gebruiken en soms misbruiken.
Brussel is officieel tweetalig. Historisch gezien werd er in deze Brabantse stad en haar omliggende gemeentes, een veelvoud aan Brabantse en dus Nederlandse dialecten gesproken. Het Frans was de taal van de adel en bourgeoisie. Later verfransten de inwoners van Brussel. Frans werd de grootste taal van de stad. Deze linguïstische krachtmeting kwam in de laatste decennia abrupt tot een einde. Uit alle windhoeken stroomden immigranten toe, sommigen op zoek naar een beter leven, anderen op sleeptouw genomen door een groot bedrijf of een internationale instelling. De nieuwe Brusselaars brachten niet alleen hun familie maar ook hun taal, cultuur en religie mee. Tegenwoordig wordt er in tientallen verschillende talen uit alle hoeken van de wereld gesproken, gevloekt, gebeden, gevreeën, gedroomd… Deze smeltkroes aan culturen blijft me boeien, ook wanneer deze botsen.
Wat zijn de drie mooiste foto’s die je al in Brussel gemaakt hebt? Waarom?
Ik heb drie uiteenlopende beelden uitgekozen die verschillende gezichten van de stad weergeven. Het was een moeilijke keuze aangezien de selectie uit tientallen beelden bestaat.
Als het stormt in het buitenland, regent het in Brussel. In Kuregem werd op maandag 12 maart 2012 een aanslag gepleegd op een sjiitische moskee. De imam liet daarbij het leven. Vermoord omdat een dolgedraaide dictator in het verre Syrië mensen laat vermoorden. De dader wou de sjiieten in Brussel angst aanjagen. De imam had geen enkele connectie met Syrië. Net zoals het overgrote deel van zijn gelovigen was hij van Marokkaanse afkomst. Meer dan 200 miljoen mensen op deze wereld belijden het sjiisme. Assad zou er wel bij varen mochten al deze mensen hem verafgoden. Op een ongebruikelijk warme vroege lentedag namen sjiitische, soennitische, katholieke gelovigen en geestelijken afscheid van deze man, een slachtoffer van een bloedige burgeroorlog waar hij niets mee te maken. Zijn oudste dochter vroeg zich af: waarom jij papa?
20 juli 2013. Aan de vooravond van de kroning van koning Filip staat een vleugelloze F-16 van de Belgische luchtmacht te wachten op een kraan die hem in het midden van het Koningsplein zal neerzetten. Tientallen mensen willen ermee op de foto, terwijl een eenzame militair een oogje in het zeil houdt. Wat zich naast de actie afspeelt is vaak veel boeiender dan de actie zelf.
Tijdens een autoloze zondag wandelen oma, opa, vader, moeder en (klein)kind over het viaduct in Oudergem. De fietsers onderaan maken het beeld af, mijn utopie voor deze stad. Geen weekdag waar de brede lanen van Brussel dichtslibben met auto’s. Bumper aan bumper, centimeter per centimeter slenteren ze de stad in en uit en dragen zo hun steentje bij tot de smogluchtlaag die elke zichzelf respecterende moderne stad heeft.
Op welke onbereikbare plek in Brussel zou je graag eens foto’s willen nemen?
Graag zou ik een foto willen nemen van het in onbruik geraakte treinstation onder het koninklijk paleis te Laken. Het zou het persoonlijke station worden van Leopold II, maar het leidt nergens naartoe. Daarmee is het een van de weinige van zijn megalomane plannen die niet werden uitgevoerd.
Heb je nog een droom of ambitie als fotograaf?
Mijn ambitie is om met de nachtbeelden uit ‘Brusselse scènes, Bruxelles en scène’ een fotoboek te laten drukken, waarvan dan later een tentoonstelling zou volgen. Mijn droom is om een boek en tentoonstelling van de hele fotodocumentaire samen te stellen. Budgettaire beperkingen en praktische bezwaren staan deze droom nu nog in de weg.
Wanneer is een ontdekkingstocht afgelopen? Het is niet omdat je ergens al bent geweest dat het er over een aantal jaren nog altijd hetzelfde uitziet.
