Categorieën
Podium

De dans van de luipaard

De KVS presenteert sinds 2005 Congolese theaterprojecten. Want Brussel is volgens Jan Goossens en co door zijn verleden en heden deels ook een Afrikaanse stad. Dit weekend betrad het Duits-Ivoriaanse team van Monika Gintersdorfer en Knut Klaßen, versterkt met de Congolese danser-rapper Dinozord, het podium. Mobutu was terug en hield het publiek anderhalf uur in de ban.


32 jaar lang was Mobutu Sese Seko, geboren als Joseph-Désiré Mobutu, de sterke man in Kinshasa. De balans van zijn bewind is op zijn minst gezegd gemengd te noemen. Hij wist als charismatische leider rust te brengen in het land na de woelige jaren van de onafhankelijkheid, maar ging zich te buiten aan misdaden tegen zijn bevolking en immense zelfverrijking.

‘Mobuto choreografiert’ blikt in fragmenten en anekdotes terug op leven en werk van Mobutu. Zo bezocht hij als journalist Expo 58 in Brussel. In het Congolese dorp gooiden de bezoekers met bananen en koekjes, waardoor de gekrenkte Congolezen het voor bekeken hielden. Bij de rondetafelconferentie over de onafhankelijkheid van Congo werd Mobutu secretaris van Patrice Lumumba. In de regering-Lumumba was hij vervolgens bevoegd voor defensie. In 1965 greep hij zelf de macht. In zijn hang naar afrikanisering doopte hij het land in 1971 om in Zaïre. Hij stimuleerde de cultus rond zijn persoon. Als gehaaid politicus sloot hij allianties met regeringsleiders in België, Frankrijk, de VS en zelfs China. Tot zijn rijk in de jaren 90 uit was.

Het stuk gaat echter vooral over het imago dat de leider creëerde en de perceptie die er over hem heerste. Zijn tred was die van een virtuoze danser en hij stimuleerde de Congolese muziekscene. Franco Luambo, de meester van de rumba, schreef een lied over hem. Hij koos voor een herkenbare outfit: de abacost, geïnspireerd op de Mao-tuniek, een donkere bril, een wandelstok en een luipaardenhoedje als verwijzing naar het ultieme symbool van het land. In zijn propaganda zette hij in op uiterlijk vertoon.

Het Westen zag hem in de laatste jaren vooral als een potsierlijke dictator, maar daar konden de Congolezen minder mee aanvangen, omdat ze geen democratische traditie hebben. “We wisten dat hij slecht was, maar we konden ook trots op hem zijn,” luidt het in de voorstelling. Voor de VN gaf Mobutu bijvoorbeeld bevlogen toespraken over de onderdrukking van de zogenaamde ontwikkelingslanden. Na zijn dood verzonk het land in uitzichtloos geweld en een bloedige oorlog.

Bovenal is ‘Mobuto choreografiert’ een vitalistisch rollenspel vol dans en humor. De acteurs spreken afwisselend Frans en Engels, maar overtuigen nog het meest met hun fysieke inzet en spelplezier. De twee blanke acteurs vertellen over de geschiedenis van het land, terwijl ze hun zwarte kompaan op een draagstoel vervoeren. Even later zingen ze samen hun eigen versie van Indépendance Cha Cha van Grand Kallé en African Jazz. De luidkeels naar voren gebrachte commentaren en de danschoreografie geven de voorstelling zwier. Bij zo veel heupgewieg weerklinkt er geregeld een schaterlach uit de achterste rijen, bij een Congolees gezelschap. Het publiek is zeer gemengd. Of hoe theater een superdiverse stad samenbrengt.

Share

Door Tom

Nieuwe Brusselaar met een passie voor taal, cultuur en journalistiek. Geboren in Sint-Niklaas. Studeerde Germaanse talen in Gent en woonde na zijn studie zes jaar in Berlijn. Houdt zich bezig met beleid en communicatie binnen de Vlaamse overheid en is journalist in bijberoep.