Nog tot begin juli loopt er in Brussel een overzichtstentoonstelling met werk van Rik Wouters, een grote naam uit de Belgische kunstwereld van voor de Eerste Wereldoorlog. Ook vandaag nog wordt hij op handen gedragen. Wie kent er niet het iconisch beeld Het zotte geweld, ook te bekijken op de tentoonstelling? Wie veel meer van hem wil zien wordt in de KMSKB verwacht.
Het gaan zoeken in Brussel, het kan wel tellen om je van je kleinburgerlijke afkomst te distantiëren. Rik Wouters kwam in het jaar 1900 naar Brussel om er op de academie te studeren en zou er ook het grootste deel van zijn actief leven verblijven. In tegenstelling tot tijdgenoten vond hij het weinig of niet nodig om maatschappelijke evoluties van zijn tijd in zijn kunst te verwerken. Aanvankelijk was het quasi uitsluitend Nel, zijn vrouw, model en muze, die hem als beeldend kunstenaar artistiek inspiratie bracht. Later zou hij de beslotenheid van het atelier verlaten en ook landschap en natuur als onderwerp van zijn kunst gaan nemen.
kunstenaarschap
Wouters koos ervoor om zich artistiek te ontwikkelen, wars van elk commercieel compromis. Welbewust onderging hij wel de invloed van kunstenaars die hij bewonderde . Ondanks zijn aanvankelijk op materieel vlak onzekere levensstijl – een samenwerking met een Brusselse kunsthandelaar zou hier later verandering in brengen – leerde hij de voorbeelden kennen die zijn artistieke evolutie mede zouden bepalen. Hoewel hij figuratief werk bleef maken ging hij in navolging van Paul Cezanne met gebruik van kleurvlakken een vorm van abstractie van het traditioneel perspectief in zijn composities introduceren. Voor het gedurfd gebruik van heldere en contrasterende kleuren is hij dan weer deels schatplichtig aan James Ensor. De kunstenaar uit Oostende had het aan het begin van de 20ste eeuw al helemaal gemaakt. Wouters zou pas aan het eind van zijn kort leven tijdens de Eerste Wereldoorlog in de periode die hij in exil doorbracht in Nederland de erkenning krijgen die hij verdiende.
Tot op de dag van vandaag wordt Wouters, ook in brede lagen van de bevolking, beschouwd als een groot kunstenaar. In elke openbare bibliotheek van Vlaanderen is er wel een kunstboek over hem te vinden. Zijn eerlijkheid en ook wel de durf waarvan zijn werken getuigen maken hem tot publiekslieveling. Zijn ongecompliceerde virtuositeit, de kracht die van zijn werk uitgaat en zijn keuze voor wat hem omringt bij het vinden van inspiratie maken hem tot wat hij voor iedereen ook nu nog is: de kunstenaar die zijn persoonlijke ervaringen, in voorspoed en in tegenspoed, op een hem eigen manier tot picturale schoonheid herleidt.
de tentoonstelling
Bij het realiseren van de retrospectieve heeft men ervoor gekozen om het tentoongestelde voor zich te laten spreken. Een eerste zaal (deze die van bovenaf zichtbaar is voor de tentoonstellingsruimtes worden betreden) geeft weliswaar in woord en beeld een chronologische overzicht van leven en werk van de kunstenaar, voor de eigenlijke retrospectieve die volgt heeft men ervoor geopteerd om doorheen de tentoonstelling geen verklarende bijschriften te voorzien. Er is een audiogids die het bezoek kan begeleiden maar men heeft er ook hier voor gekozen om formele statements achterwege te laten en wel door een 20-tal van de 210 werken die in de tentoonstelling aanwezig zijn van commentaar te voorzien als zijn het visuele experimenten van de kunstenaar zelf.
Deze tentoonstelling gewijd aan Rik Wouters is de meest uitgebreide ooit. Er zijn niet enkel schilderijen en beeldhouwwerken maar ook werken op papier (aquarellen, gouaches, gravures) te bekijken. Een aantal van de tentoongestelde werken zijn niet van Wouters zelf maar van zij die hem sterk beïnvloed hebben en van tijdgenoten. De tentoonstelling is het resultaat van de samenwerking tussen de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSMA). Een viertal wetenschappelijke medewerkers van beide musea hebben bijdragen geleverd aan het realiseren ervan onder meer door het maken van de selectie van de werken uit de uitgebreide collecties van de KMSKB en het KMSKA, uit deze van andere musea en privécollecties.
De tentoonstelling ‘Rik Wouters – retrospectieve‘ is nog tot 2 juli 2017 te bezoeken in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (Regentschapsstraat 3, 1000 Brussel). Open van dinsdag t.e.m. vrijdag van 10u tot 17u, tijdens het weekend van 11u tot 18u.
Tekst: Michel Zeghers
Illustraties: persdienst KMSKB Brussel
