Categorieën
Brussel Actua

“Om politiek in Brussel te begrijpen, moet je naar Afrika kijken.”

In Brussel is chaos net als in Afrika een politiek instrument. De wildgroei aan structuren creëert een bron van zelfverrijking en geeft de leiders volop de mogelijkheid om posten te verdelen. Dat schrijft Kristof Titeca, onderzoeker aan het Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking aan de Universiteit Antwerpen, in een gastbijdrage voor The Washington Post.

Titeca, die zelf in Brussel woont, legt aan de Amerikaanse lezers uit dat België een klein land met een ingewikkelde politieke structuur is. Het pacificatiemodel heeft de conflicten tussen de verschillende taalgemeenschappen ontmijnd, maar het aantal instellingen en functies de pan doen uitrijzen. De tweetalige hoofdstad toont dat het best aan: “Het Brusselse gewest – met een bevolking van iets meer dan 1 miljoen – heeft 166 ministers, burgemeesters en schepenen. Dat is meer dan Berlijn en Parijs samen.”

Verwarrende, overlappende structuren maken de weg vrij voor corruptie. De politicologen Patrick Chabal en Jean-Pascal Daloz verklaarden in de jaren negentig op die manier de Afrikaanse politiek. Titeca past de theorie nu toe op Brussel, waar het bestuurlijke kluwen tot voor kort goed was voor 200 structuren en bijna 1.400 postjes. Voor buitenstaanders is het systeem extreem ingewikkeld, maar voor de partijen die al lang aan de macht zijn, zoals de PS, betekent het een goudmijn. De burgemeesters van de 19 gemeenten of baronieën danken hun macht volgens de wetenschapper aan het feit dat zo veel mensen afhankelijk van hen zijn voor de toegang tot huisvesting en werkgelegenheid. “De ‘barons’ zijn de Brusselse versie van de Afrikaanse ‘big men’”, besluit hij.

Bovendien heeft de complexiteit nog een ander nadeel, gaat Titeca verder. Het maakt het moeilijker om dringende maatschappelijke problemen zoals de strijd tegen terrorisme aan te pakken. De Franstalige partijen gaan op hun achterste poten staan als de Vlaamse Brusselaars een eengemaakte politiezone voorstellen. “Het conflictgeladen belang van etnische identiteiten – in België en in delen van Afrika – maakt elke hervorming heel moeilijk.”

Ten slotte stelt Titeca vragen bij de geloofwaardigheid van Philippe Close (PS). De nieuwe burgemeester kondigde vorige week aan dat Stad Brussel 40 procent van de mandaten en 20 procent van de structuren zou schappen. Titeca wijst erop dat Close in het verleden als mandatenkoning een groot aantal functies in openbare, privé- en parastatale instellingen cumuleerde en dat hij het in zijn eerste persconferentie na het ontslag van zijn voorganger bestond om het werk van Yvan Mayeur te prijzen. “Een regimewissel betekent nog geen systeemverandering: de nieuwe ‘big man’ blijft zijn macht gebruiken om rijkdom te vergaren en aan zijn kiezers uit te delen.”

Share

Door Tom Van Bogaert

Nieuwe Brusselaar met een passie voor taal, cultuur en journalistiek. Geboren in Sint-Niklaas. Studeerde Germaanse talen in Gent en woonde na zijn studie zes jaar in Berlijn. Houdt zich bezig met beleid en communicatie binnen de Vlaamse overheid en is journalist in bijberoep.