Een leegstaande winkel in de Ravensteingalerij is de komende tien dagen omgetoverd in een Syrische kunstruimte. Je kunt er hedendaagse Syrische kunst bekijken en lezingen, concerten en films bijwonen. Met dank aan het Duitse Goethe-instituut, dat erg actief is in het Midden-Oosten en in Brussel inzet op cultuureducatie en interculturele dialoog.
Abdalla Al Omari, The Queue © Abdalla Al Omari
Tourab, de naam van de expositie, betekent ‘aarde, bodem, stof’ in het Arabisch. Niet toevallig is er in het midden van de ruimte een zandbak. Een treffend symbool voor de Syrische grond waarom de laatste zeven jaar zo veel strijd geleverd is en die bezet wordt door een dictatoriaal regime, vijandige legers en internationale machten met hun geopolitieke en economische agenda’s. Dezelfde bodem ook die miljoenen burgers ontvlucht zijn.
Van de kunstwerken springt meteen een kleurrijk schilderij van Abdalla Al Omari in het oog. Hij toont een ellenlange rij van wachtenden voor een soepbedeling. De mensen zijn divers van oorsprong en leeftijd. Pas op het tweede gezicht zie je bekende gezichten in de menigte: Obama, Poetin en Assad. Een reeks karikaturen toont de machteloosheid van de internationale gemeenschap om het bloedige conflict te stoppen. Op het strand staat een leider voor hoogwaardigheidsbekleders een vlammende speech te geven terwijl iemand voor zijn ogen in zee verdrinkt. Ook de andere werken intrigeren: schetsen van olifanten, NMBS-treinkaartjes geïllustreerd met tekeningen, een halfdier-halfmens voor de badkamerspiegel.
Curator Alma Salem kon bij de opening niet heen om het hallucinante aantal slachtoffers van de oorlog in Syrië. Maar naast de cyclus van de dood, wilde ze ook hulde brengen aan de cyclus van het leven. Ze sprak van de “vreedzame kracht van de natuur” en “alle vormen van cultuur die in een dynamische en organische verbinding staan met de aarde”. Syrië, zo ging ze verder, heeft van oudsher een vruchtbare bodem om aan landbouw te doen en een stabiele economie: “We hebben vroeger nooit om hulp moeten vragen”. Bovendien gaat het land prat op een rijke, diverse cultuur, die duizenden jaren teruggaat en nog altijd springlevend is, al zijn de meeste kunstenaars intussen gevlucht naar Europa. “We blijven één familie,” zei ze over de Syrische kunstenaars, intellectuelen en cultuuracteurs, in het thuisland en in ballingschap.
Na ‘Damaskus Im Exil’ in 2016 in Berlijn heeft het Goethe-instituut in de Europese hoofdstad opnieuw een symbolische plek gecreëerd voor culturele ontmoetingen. De expo wordt immers aangevuld met een uitgebreid programma van concerten, films, debatten en workshops, ook in andere instellingen zoals BOZAR en Cinematek. In Brussel organiseren de EU en de VN op hetzelfde moment een conferentie “Supporting the Future of Syria and the Region”.
Het volledige programma staat op www.goethe.de/bruessel/tourab.
