Vandaag stond er een foodtruck aan het Luxemburgplein en aan het Muntplein. Niet zomaar een foodtruck, want op het menu stonden kosteloze, maar helaas ook oneetbare hapjes op basis van dennenappels, gras, boomschors, -bladeren en -naalden. De actievoerders wilden met hun pop-uprestaurant ‘Uncounted’ de hongersnood in Oekraïne in 1932-1933 als vergeten genocide opnieuw onder de aandacht brengen.
Ooit gehoord van de Holodomor? Het geldt als een van de grootste nationale rampen in Oekraïne in de moderne geschiedenis. Miljoenen Oekraïners stierven van de honger toen de Sovjetregering onder Stalin met harde hand de collectivisering van de landbouw doorvoerde en de export van graan oplegde. Sinds 2006 is er in Oekraïne een officiële herdenkingsdag voor de slachtoffers van de Holodomor.
Wie voert daarover in Brussel nu campagne en waarom? Het zijn studenten van de ‘Ukrainian Leadership Academy’, een tien maanden durende opleiding voor Oekraïense jongeren die onder meer de nationale identiteit wil stimuleren. Via een originele actie willen ze in het hart van Europa de internationale erkenning van de Holomodor als genocide afdwingen. Het Europese Parlement noemde de “kunstmatig veroorzaakte hongersnood” in Oekraïne in een resolutie uit 2008 “een afschuwelijke misdaad tegen het Oekraïense volk en tegen de menselijkheid”, wat nog niet hetzelfde is als een genocide of volkerenmoord.
De actie onder de hashtag #uncounted heeft beslist een actuele nationalistische en anti-Russische agenda en schuwt de propaganda niet. Alsof massale sterfte door hongersnood en de noodzaak om uit te wijken naar onverteerbare voeding uit het bos nog niet erg genoeg is, krijg ik moeilijk bewijsbare gruwelverhalen te horen van Oekraïners die zich uit arren moede vergrepen aan kannibalisme. Zelfs Kuifje wist het al, staat op de flyer. Een verwijzing naar het anticommunistische album ‘Kuifje in het land van de Sovjets’, dat echter al in 1930 verscheen en niet uitblonk in grondige research. De hongersnood trof trouwens ook andere delen van de Sovjet-Unie, zoals de Wolgaregio, de Noordelijke Kaukasus en Kazachstan. In de campagne wordt het menselijke drama enkel gezien als wrede represaillemaatregel van het Sovjetregime tegen de vrijheidslievende Oekraïners.
De reacties van uw reporter op het eten van naaldbomensoep (“can’t eat it, it’s not good at all”) werden op film vastgelegd. Of hoe een tragedie geïnstrumentaliseerd wordt voor politieke doeleinden.
