Water in de openbare ruimte brengt een stad, ook nu nog, een beter leven. Brussel ontbeert in tegenstelling tot vele andere steden een natuurlijke waterloop van enige omvang. De talloze fonteinen die de stad rijk is, compenseren dit gebrek ten dele.
Door de eeuwen heen waren stedelijke fonteinen een bron van drinkbaar water. Tot in het jaar 1853 waren inwoners van Brussel aangewezen op fonteinen om zich van ander dan hemel- of grondwater te voorzien. Talloze kleine fonteinen refereren nog aan deze primaire functie die fonteinen hadden. Voor de aanleg van een waterdistributie die het leidingwater tot aan elke voordeur van Brussel bracht, werd de benedenstad met gebruik van een aantal fonteinen voorzien van water, water dat afkomstig was van de Coudenberg. Vandaag heeft slechts een van de fonteinen in de Brusselse benedenstad ooit die functie vervuld. Het is ook veruit de bekendste fontein van Brussel: Manneke Pis.
Ook in een ver verleden voorzag Manneke Pis Brussel al van water. Over de figuur die aanvankelijk op strategische momenten en uiteindelijk doorlopend een natuurlijke behoefte doet, bestaan meerdere legendes. Feit is dat het van in de 14de eeuw tot aan het begin van de 17de eeuw als een beeldje uit steen een leven ging leiden. In augustus 1619 bestelde de Stad Brussel bij ene Jerôme Duquesnoy een nieuw Manneke Pis, dit keer in brons uitgevoerd. Het beeldje zou niet veilig voor dieven blijken te zijn en werd in 1817 zelfs vernield en opnieuw vervangen. Sinds 1975 is het officieel beschermd. Geert van Istendael wijdde in 2010 een ‘biografietje’ aan de oudste burger van de stad.
Jeanneke Pis, de vrouwelijke tegenhanger van Manneke Pis, is van veel recentere datum. Het is Denis-Adrien Debouvrie, mecenas en beeldhouwer, die haar in 1987 haar plaats gaf in een van de doodlopende steegjes van de Brusselse benedenstad. Een bordje moet er voorbijgangers toe aanzetten om een muntstuk achter te laten en wel om zo een vereniging die onderzoek tegen kanker en aids steunt, van middelen te voorzien. Gehurkt haar behoefte doend, lijkt Jeanneke door alle huizen en straten heen wel oogcontact te zoeken met Manneke Pis.
Lees ook:
Brusselse fonteinen: De fontein als gedenkmonument
Brusselse fonteinen: De fontein als onroerende erfgoed
Brusselse fonteinen: Een kunstwerk als fontein
Credits
Foto Manneke Pis: Bruxelles – Manneken-Pis Sax (Antonio Ponte, Some rights reserved)
Foto Jeanne Pis: Jeanneke Pis (Rina Sergeeva, Some rights reserved)
zoektermen: fonteinen ; Brussel
auteur tekst: Michel Zeghers
