Water in de openbare ruimte brengt een stad, ook nu nog, een beter leven. Brussel ontbeert in tegenstelling tot vele andere steden een natuurlijke waterloop van enige omvang. De talloze fonteinen die de stad rijk is, compenseren dit gebrek ten dele.
Kunstenaars met naam of faam, baanbrekende wetenschappers of politici die hun stempel drukten op de stad, elke stad heeft personaliteiten die het op een pedestal wil zetten. Mindere goden krijgen dan een gedenkplaat of een straat die naar hen genoemd is, de uitverkoren een standbeeld op een of ander plein. In Brussel maken de standbeelden of gedenkplaten wel meer deel uit van een fontein. Drie van dit soort gedenkmonumenten staan hier voor even in de kijker.
De Anspachfontein kwam er als hulde aan Jules Anspach, de burgemeester van Brussel die maakte dat de Zenne overkapt werd en de vrijgekomen ruimte werd benut om brede lanen aan te leggen en zo Brussel de allure van een Europese grootstad te geven. De fontein stond aanvankelijk op het Brouckèreplein maar werd er bij de aanleg van metroverbinding tussen het Noord- en Zuidstation weggehaald. Acht jaar later zou de monumentale fontein opnieuw verrijzen en wel geplaatst in een grote waterpartij aan de Baksteenkaai.
Boven de eigenlijke fontein uit natuursteen is een obelisk geplaatst met marmeren medaillon waarop Jules Anspach is afgebeeld. De hele constructie is omgeven door zes chimaeren (mythische monsters) waarvan er twee water spuwen. De fontein werd ontworpen door de architect Charles Émile Janlet. De medaillon werd gebeeldhouwd door Paul De Vigne. De allegorieën naast de medaillon zijn van Julien Dillens.
De monumentale fontein op de Kleine Zavel met het standbeeld van de graven Egmont en Hoorn kwam er in opdracht van de stedelijke overheid. In 1876 werd opdracht gegeven om op een braakliggend stuk grond langs de Regentschapsstraat een parkje aan te leggen waarin het standbeeld dat aanvankelijk voor het Broodhuis op de Grote Markt stond zou komen. Pas dertien jaar later huldigde Karel Buls, toenmalig burgemeester van Brussel, het parkje in. Ook tien beelden van tijdgenoten van de twee graven en een vijftigtal standbeelden van ambachtslieden hebben ondertussen een plaats gekregen in en rond het parkje.
De Karel Buls-fontein brengt hulde aan de burgemeester van Brussel die zo geliefd was in brede lagen van de bevolking. Net als zijn vader was hij goudsmid. Als begenadigd ambachtsman ontwikkelde hij zich als kunstenaar onder meer door reizen naar Italië te ondernemen. Toch is Buls bekend gebleven als de progressieve politicus die in de 19de eeuw ijverde voor het invoeren van het algemeen stemrecht en het bevorderen van het behoud van historische gebouwen. Omdat hij als burgemeester dicht bij zijn medeburgers stond, werd ervoor gekozen om de effigie van Buls zittend aan de rand van het waterbekken van de fontein te plaatsen.
De fontein dateert van 1981. De kunstenaar Henri Lenaerts stond in voor het toch wel originele standbeeld van Karel Buls. In 1987 werd op de lege sokkel beeldhouwwerk toegevoegd dat de persoonlijkheid van Buls evoceert. De fontein bevindt zich op de Grasmarkt, een plein waaraan Karel Buls nog woonde.
Lees ook:
Brusselse fonteinen: De fontein als collectieve voorziening
Brusselse fonteinen: De fontein als onroerend erfgoed
Brussels fonteinen: Een kunstwerk als fontein
credits
Foto’s Anspachfontein:
Belgique – Bruxelles – Fontaine Anspach (Antonio Ponte, Some rights reserved),
La fontaine monstrueuse (Jean-Paul Remy, Some rights reserved).
Foto’s monumentale fontein op de Kleine Zavel:
Repos devant la fontaine (Stephane Mignon, Some rights reserved),
Belgique – Bruxelles – Petit Sablon – La triste histoire des comtes d’Egmont et de Hornes (Antonio Ponte, Some rights reserved).
Foto’s Karel Buls-fontein:
Bruxelles – Le bourgmestre Charles Buls (Antonio Ponte, Some rights reserved),
Belgique – Bruxelles – Fontaine Charles Buls (Antonio Ponte, Some rights reserved).
zoektermen: fonteinen ; Brussel
auteur tekst: Michel Zeghers
