Het land is al weken in lockdown. Alle evenementen zijn afgelast, scholen, cafés, restaurants en culturele instellingen hebben de deuren gesloten, thuiswerk is het nieuwe normaal. Aan voedsel is er in België vandaag geen gebrek, maar stel dat de voedselvoorzieningsketen hapert? Ben Brumagne van Forest To Plate pleit als wildplukker voor een terugkeer naar de natuur, dicht bij huis.
Onze voedingssector staat paraat in moeilijke tijden. Land- en tuinbouwers en voedingsbedrijven houden de productie draaiende en via transport en distributie blijft de voedselbevoorrading gegarandeerd. Dat is goed nieuws, maar Ben Brumagne vindt dat het tijd is voor reflectie. “Stel dat we in een nieuwe economische crisis belanden. Misschien moeten we echt eens nadenken over hoe afhankelijk we allen zijn van de grote voedselketens. Mensen dichter bij de natuur brengen en hen leren waar je in het wild je voedsel vindt, was altijd onze missie en zeker in crisistijden zien we dat mensen hier naar teruggrijpen.”
Hamsteren
Er zijn meer dan 1000 wilde eetbare planten en meer dan 250 eetbare paddenstoelen bij ons terug te vinden in de natuur. Als je weet welke soorten eetbaar zijn en hoe je ze klaarmaakt, is hamsteren zeker niet nodig en moeten supermarkten ook niet worden leeggekocht. Hoe meer natuur er is, hoe meer mensen de mogelijkheid hebben om te wildplukken.
Hoewel een groot deel van het publieke leven wordt stopgezet, is het lenteleven in de natuur volop op gang. Ze biedt ons een ruime keuze aan eetbaar lekkers. Op dit moment vind je vooral jonge scheuten, knoppen en bladeren van onder meer zevenblad, wilde veldsla, wilde bieslook en berenklauw. Ook bloemen als madeliefjes en paardenbloemen beginnen te bloeien en later volgen vruchten en knollen.
Afhankelijk van voedselketen
Supermarkten benadrukken dat er nog genoeg voedsel en dus geen reden tot paniek is. Ook kan het coronavirus of COVID-19 in principe niet doorgegeven worden via voedsel of geïmporteerde goederen uit besmette gebieden. Maar het wordt wel duidelijk hoe afhankelijk we zijn van de wereldwijde voedselketen. “Er is zoveel in het wild te vinden om magen te vullen, maar toch blijven we vastzitten aan een voedselsysteem dat afhankelijk is van economische fluctuaties”, vertelt Ben Brumagne.
Wat de natuur te bieden heeft
Verschillende studies wijzen erop dat regelmatig de natuur opzoeken een positief effect heeft op ons immuunsysteem. In coronatijden kunnen we dus zeker nog naar buiten om te genieten van de natuur en te leren wat ze ons allemaal te bieden heeft. Dat zijn lessen die je levenslang meedraagt en op elk moment goed van pas komen.
Daarnaast kunnen ook voedselbossen een oplossing bieden. Het voedsel is vers, lokaal en niet afhankelijk van de economie, enkel van de seizoenen!
Iedereen naar buiten
Met deze lijst van wilde eetbare planten weet je ook wat je terug mee naar huis kan nemen voor het avondmaal.
1.Brandnetel
De brandnetel is misschien wel een van de bekendste en meest gebruikte wilde eetbare planten. Ze bevat veel vitaminen en mineralen en is zeer geschikt voor tal van bereidingen. Vroeger was het zelfs een vast een ingrediënt van onze paling in ‘t groen.
Het gedroogde blad kan je gebruiken voor thee en de verse bladeren passen in stoofpotjes of soep. Je kan er ook lekkere brandnetelchips van maken door ze in te strijken met olijfolie en kruiden. Vijf minuutjes de oven in en je hebt een gezonde snack.
2. Daslook
Deze plant verspreidt zich in de lente als een tapijt door het bos en je herkent haar tijdens wandelingen makkelijk aan de typische lookgeur. Ze is dan ook lid van de lookfamilie. De voorjaarsplant kent een lange geschiedenis op zowel medicinaal als culinair vlak en is heel leuk om te verwerken in verschillende gerechten.
Maak bijvoorbeeld eens daslookpesto of meng de bladeren in een slaatje.
Let wel op dat je geen aronskelk of lelietje-van-dalen plukt, die groeien vaak tussen de daslookplanten en zijn erg giftig!
!! Daslook is een beschermde soort, pluk met mate en graaf zeker de wortel niet mee uit. De plant kan zich dan niet meer voortplanten of verspreiden. Elk jaar zijn er verhalen van mensen die massaal daslook gaan plukken en leeggeplukte plekken achterlaten in het bos. Dat kan niet de bedoeling zijn van wildpluk, we willen de natuur namelijk niet te veel verstoren. Tegenwoordig vind je ook vaak daslook bij mensen in de tuin.
3. Zevenblad
Ook zevenblad begint alweer te groeien. Deze eetbare plant herken je makkelijk aan haar zeven blaadjes. Ze bevat veel vitamine C en bètacaroteen of provitamine A, wat zich in het lichaam omzet naar vitamine A. De Engelse naam “Ground Elder”, wijst op de bladeren die lijken op de bladeren van de vlier (elder in het Engels).
De jonge blaadjes gebruik je zoals spinazie en ook de jonge steeltjes zijn lekker en voedzaam.
4. Fluitenkruid
Als lid van de schermbloemigen met witte bloemetjes is ze soms makkelijk te verwarren met gelijkende oneetbare kruiden zoals waterscheerling en dolle kervel. Als je echter eenmaal weet hoe fluitenkruid eruit ziet is het een fijne plant om mee te werken in de keuken.
De bloemen gebruik je als garnituur, de bladeren zonder steel kan je verwerken in soep zoals kervel. Zorg er wel voor dat je de blaadjes pas op het einde toevoegt, want te lang koken kan je soep een bittere smaak geven.
5. Wilde bieslook
Bieslook is een kruid dat veel gebruikt wordt in de keuken. Maar de wilde variant, die een inheemse soort is, is even lekker in je gerechten. Het leukste is dat je ze in het wild kan gaan plukken.
In de lente zijn ook de typische paarse bloemetjes eetbaar. Je vindt wilde bieslook vooral terug langs rivieren, waterlopen en in grasweiden.
6. Veldkers
Over de hele wereld zijn wel meer dan 150 soorten veldkers te vinden! Dit kleine, lekkere plantje dat ook bij ons groeit, kan je gebruiken in een slaatje of als garnituur op je boterham.
Ze wordt eigenlijk beschouwd als een wintergroente, maar nu vind je ze zeker ook nog in de natuur.
7. Wilde veldsla
Veldsla kennen we allemaal wel als gecultiveerde sla variant in de winter. Maar dit plantje vind je deze periode ook terug in het wild. Vroeger werd het ook wel korensla genoemd, omdat het vaak als onkruid op de akkers tussen het wintergraan groeide.
8. Paardenbloem
Deze herkenbare gele bloemetjes beginnen nu al hun groene bladrozet te vormen. Ook dit is een van de bekendste en meest gebruikte wilde eetbare planten. De volksnaam ‘pisbloem’ of het franse ‘pissenlit’ (pis en lit) wijst op de vochtafdrijvende werking, wat ervoor zorgt dat je veel moet plassen.
Alles van de paardenbloem is eetbaar, maar nu is het vooral het jonge blad dat je kan gebruiken in een salade. Je kan ze na blancheren in warm water ook gebruiken als spinazie, want dan zijn de bittere stoffen eruit.
9. Sleedoorn
In de herfst is deze voorloper van de ons bekende pruimen erg in trek voor haar bessen. Nu komt ze stilaan al in bloei en ook de bloemen zijn eetbaar!
De specifieke geur die de bloemen vrijgeven, doet denken aan bittere amandelen en is afkomstig van het blauwzuur. In grote hoeveelheden kan blauwzuur gevaarlijk zijn, maar in kleine hoeveelheden is er geen enkel probleem.
De bloemen kan je gebruiken als garnituur in salades of gerechten.
10. Echte kamille
Kamille is vooral bekend om zijn gebruik als kruid in infusies, maar meer en meer zijn er mensen die experimenteren met het gebruik ervan.
Heel aangenaam en verfrissend, zijn de jonge bladeren in het voorjaar, wanneer ze nog niet bitter zijn. Ze hebben een heel milde smaak die je rauw perfect kan verwerken.
11. Gewone berenklauw
Deze uiterst lekkere plant heeft veel van zijn imago verloren. Berenklauw wordt vaak onterecht beschouwd als een gevaarlijke of giftige plant. Dat is omdat ze vaak verward wordt met de grote berenklauw. Die is fototoxisch en kan onder invloed van zonlicht brandwonden veroorzaken. Dit effect is veel minder bij de gewone berenklauw, maar toch pluk je ze best niet op klaarlichte dag en doe je beter handschoenen aan.
Je kan de jonge scheuten en meristemen (de ongeopende knoppen in de oksels) gebruiken. De smaak is heel verrassend en erg lekker.
Bak de scheutjes in wat olijfolie in de pan en gebruik de meristemen bijvoorbeeld in een wokschotel. Zodra de bladeren wat groter en ouder zijn worden ze hard en vezelig en verliezen ze veel van hun bijzondere smaak. Je kan ze dan wel nog steeds verwerken in een soep bijvoorbeeld.
Meer info vind je op de website van Forest to Plate. Tekst: Roxane Hoedemakers.
