Soms zie je dingen voorbijkomen waarvan je je afvraagt hoe ze daar in hemelsnaam terecht zijn gekomen. Een olifant in een boom, Arsenal bovenaan de tabellen van de Premier League; je snapt wat we bedoelen. Het was ook die gedachte die door ons hoofd spookte toen we zagen dat STIKSTOF afgelopen zomer de affiche van Gent Jazz mee kleur gaf.
Wie Zwangere Guy en Jazz Brak het publiek al eens hoorde aanmanen om ‘schedels te breken’, associeert de band allerminst met een jazzfestival. Achteraf gezien lagen de genres echter veel dichter bij elkaar dan op het eerste gezicht gedacht. Dus moet de gedachte: ‘Wat als we deze lijn verder doortrekken’, ongetwijfeld hebben weerklonken. Niet meer dan terecht, want het was iets dat nog niet echt bestond binnen het Belgische muzieklandschap; een gat dat schreeuwde om opgevuld te worden.
Het nieuws dat Zwangere Guy de handen in elkaar zou slaan met jazzdrummer en -percussionist Lander Gyselinck (o.a. STUFF., Lander & Adriaan, BeraadGeslagen), deed bijgevolg dus het water in onze mond lopen. Dat de twee meteen inspiratie genoeg vonden om een volledig album in elkaar te steken, des te meer. De afgelopen maanden kregen we aan de hand van singles ‘Ad Rem’ en ‘Laat Ze Daar Maar Staan’ al een eerste idee van hoe deze samenwerking zou gaan klinken, en dat smaakte naar meer. Op zich is dat niet eens zo heel gek; Gorik en Lander zijn allebei een krak in hun vak, en positief plus positief blíȷ́ft ook gewoon… positief.
Deze Pourriture Noble is echter alles behalve ‘gewoon’. Het is de plek waar twee werelden samenkomen, de catharsis van twee verhalen. Waar Lander Gyselinck zijn muzikale creativiteit a volonté de vrije loop laat gaan, komt Zwangere Guy ogenschijnlijk meer dan ooit tot inzichten. ‘Nee dit is geen album zoals de laatste negen’, voorspelt die laatste ons al in ‘Stier & Schorpioen’; een soort introductie in de plaat, maar meteen ook een ode aan zijn partner in crime. Gorik en Gyselinck maken elkaar beter, zoveel wordt al snel duidelijk. De manier waarop, daar zijn de heren het zelf nog niet over eens: ‘Lander wou geen jazz en Guy wou geen rap / Begon in de Brasseurs als een hele goeie grap.’ De waarheid ligt op muzikaal vlak dus ergens in het midden, maar van lachen is er doorheen deze langspeler weinig sprake.
Zo schopt Gorik al snel tegen de schenen van alles met een beetje autoriteit in ‘Laat Ze Daar Maar Staan’. De sector wordt kapotgemaakt, Guy klimt op de barricades. Zo hebben we het al vaker gehoord. Toch ligt het middelpunt van de aandacht op Pourriture Noble iets vaker bij de Brusselaar zelf. En meer bepaald bij zijn eigen gedachtegang en mentale gezondheid. Zo leren we in ‘SLIJK’ bijvoorbeeld dat het, ondanks alle naam en faam, niet altijd rozengeur en maneschijn is. Dat ook hij rust moet gunnen aan zijn hoofd als alles te veel wordt, staat in rechtstreeks verband met de periode waarin de twee de plaat maakten: hele rare tijden. De focus lijkt ‘m dus te liggen op zelfreflectie, en misschien zelfs meer specifiek op de omarming van het leven hoe het je toekomt. Dat het er dus ook op muzikaal vlak redelijk donker aan toe durft te gaan, horen we terug op ‘Hadikdekans’. Groovy wordt het daardoor des te meer.
Hoewel het vooral Zwangere Guy is die bij het grote publiek de aandacht zal opeisen, hij is immers de stem van de plaat, mogen we niet vergeten dat Pourriture Noble ook de speeltuin van Lander Gyselinck is. Dat komt al voorzichtig tot uiting in het ietwat experimentele ‘Edele Rotting’, maar naarmate de plaat vordert (en de duur van de nummers langer wordt), valt des te vaker op hoezeer de Gentenaar nadenkt over de manier waarop de tracks in elkaar zitten. Met meer dan zeven minuten op de klok is ‘Verlies’ daar een mooi voorbeeld van. Doordat de song zo klein begint, komen de flows van Gorik niet alleen nog oprechter over, maar doordat de instrumentatie geleidelijk aan haast liefdevol openbloeit, voelen we ook alsmaar meer de hoop in zijn stem toenemen. De Brusselaar is altijd al iemand geweest die het hart op de tong draagt, maar met behulp van Lander horen we dat hart soms zelfs effectief kloppen.
Het is een recept dat het duo geleidelijk aan ook verder uitwerkt, en dat met verschillende ingrediënten. ‘Gootstad’ werd bijvoorbeeld een soort van experimentele, ambient jazzsong, waarover Zwangere Guy parlando zijn verhaal doet. Het valt ergens te begrijpen dat, mede door het gebrek aan energie, dat als saai ervaren kan worden. Wie wel wordt meegezogen in het verhaal, zit als het ware bij Gorik in de living. Dat het duo het daaropvolgende “Tleven is te kort” begint met een ruwe opname van tijdens de studiosessies, trekt die lijn misschien zelfs ongewild door. Het geeft een leuke DIY-toets aan wat daarbovenop ook gewoon een erg sterk nummer is. Een ode aan het leven, en dat terwijl Lander zijn duivels helemaal lijkt te ontbinden.
Terwijl de cirkel zowel tekstueel als muzikaal nog wordt rondgemaakt met het hoopvolle ‘Noble’, wordt duidelijk dat Zwangere Guy en Lander Gyselinck elkaar gevonden hebben binnen dit project. Zoals gezegd in ‘Stier & Schorpioen’ is Pourriture Noble noch jazz, noch hiphop. Wat is het dan eigenlijk? Wel, een samenwerking tussen twee rasechte artiesten, die over de genregrenzen heen elkaar kunnen aanvullen. De instrumentatie zorgt ervoor dat de woorden net dat tikkeltje harder binnenkomen. De tekst stopt als de muziek spreekt. Lander en Gorik geven elkaar binnen hun project de nodige ruimte, maar durven elkaar ook pushen naar een volgende stap. Of simpelweg: ze maken elkaar beter.
Dat het album niet altijd even toegankelijk is, zal je er bij moeten nemen. Hoewel de samenwerking op het eerste gezicht misschien niet echt voor de hand liggend was, leveren de heren nu een meer dan degelijk eindresultaat af. De leefwerelden vloeien door elkaar, genres doen hetzelfde. En is dat niet een soort samenvattende zin van muziek anno 2022?
Zwangere Guy en Lander Gyselinck trekken dit jaar nog op tour met Pourriture Noble. Ze staan op 13 december in de Ancienne Belgique.
Deze recensie van Lucas Palmans verscheen op de muziekwebsite Dansende Beren.
