Actrice Alice Toen is 100. In de jaren 50 was ze een van de oprichters van het Mechels Miniatuur Theater. Ze was ook actief als auteur en dramaturge van kinder- en jongerentheater en verwierf bekendheid door bijrollen in Vlaamse films en tv-series, van Kapitein Zeppos over Boerenpsalm tot Witse. Haar tweede liefde, muziek, bracht haar ertoe om op hoge leeftijd een plaat uit te brengen, die ze gisteren voorstelde in de KVS. Het werd een inspirerende, hartverwarmende matinee.
Theaterdirecteur en alleskunner Michael De Cock verzorgt als charmante ceremoniemeester de inleiding. Toen hij een goede tien jaar geleden nog bij ’t Arsenaal werkte, gaf hij haar een rol in De drie zusters van Tsjechov. Omdat ze ook als zangeres optrad en hij onder de indruk was van haar stem en podiumpresence, beloofde hij voor haar een liedje te schrijven als ze honderd werd. Hij hield woord en componeerde ‘Wat een weelde’, wat de afsluiter van deze feestelijke namiddag moet worden.
En een feest is het als de kranige zangeres op haar stoel plaatsneemt, naast haar trouwe muzikanten Jean Van der Schueren op gitaar en Bernard Van Lent op accordeon, voor de gelegenheid versterkt met Björn Eriksson. Ze is verrassend goed bij stem en haar covers van Jacques Brel (‘Liefde van later’, een vertaling van ‘La chanson des vieux amants’) en Jules de Corte (‘Ik zou wel eens willen weten’) klinken warm en oprecht. Ook van de Franse evergreen ‘Le temps des cérises’ brengt ze een doorleefde versie. Een openbaring is het erg kwetsbare en melancholische ‘Ze dekte de tafel’, waarin Toon Hermans een ode bracht aan zijn gestorven vrouw Rietje en het simpele dagelijkse leven aan haar zij.
Verhalen heeft Alice Toen ook in overvloed. Ze vertelt hoe ze tijdens de Tweede Wereldoorlog met haar zus begon op te treden om geld te verdienen zodat ze op de zwarte markt een stuk pure chocolade kon kopen. Ze leerde Bobbejaan Schoepen kennen. Die vond haar ukelele maar minnetjes en verkocht haar een gitaar. Na de oorlog legde ze zich toe op toneel en vergaarde haar instrument stof. Tot ze op haar 77ste besloot opnieuw gitaar te leren spelen en in haar woonplaats Dilbeek in Jean Van der Schueren een bezielde leraar vond, met wie ze kon optreden.
Naast muziek is er in het programma ook ruimte voor poëzie, onder meer van dichter Roel Richelieu Van Londersele. Alice Toen brengt de speelse verzen met schwung tot leven dankzij een feilloze dictie en schuwt de uitbundige lach niet als ze het heeft over het luilekkerleven van een huiskat. Intussen zien we in de achtergrond de prachtige foto’s die Stephan Vanfleteren van de 100-jarige maakte in zijn studio in Veurne. Om de kerstsfeer helemaal compleet te maken, wordt er in het publiek nog een andere honderdjarige man in de bloemetjes gezet.
De beloofde finale ontgoochelt geenszins. ‘Wat een weelde’ is een sterke song waarin de zangeres dankbaar is voor wat het leven haar heeft gegeven: ‘De eeuw van Toen Alice is mooi geweest’. Ze wil niet te veel piekeren over de toekomst: ‘Ik leef en geniet vooral vandaag.’. Het publiek – een mooie mix van generaties, met onder meer bewoners van een woonzorgcentrum, en ook acteurs en andere creatievelingen – zingt enthousiast mee.
Een staande ovatie volgt. Terecht, want zoveel pure levenskracht zie je zelden op een podium. Wat een mooi eerbetoon aan deze vrouw, die tot op het einde nieuwsgierig blijft, niet ophoudt met spelen en in alle bescheidenheid, naast haar muzikanten, het applaus in ontvangst neemt. Mag het verbazen dat er al een volgend concert gepland staat in Antwerpen?
Alice Toen trad op 22 december op in de KVS en doet dat nog eens over op zondag 2 februari 2025 in De Roma. VRT NWS was erbij op het optreden. De single ‘Wat een weelde’ staat op YouTube, en de volledige plaat ‘De eeuw van Toen’ op Spotify.
