In navolging van Londen en andere steden kunnen nu ook in Brussel gewone burgers in de openbare ruimte voor een publiek hun mening kwijt. Op zondag 11 september vond voor het eerst Pratonnier Piétonparler plaats. Een klein podium met een microfoon op het plein voor de Beurs en iemand die een inleiding geeft, meer moet het niet zijn om voetgangers aan het praten te krijgen. In tegenstelling tot Speakers’ Corner en navolgers gebeurt het hier op gezette data en worden er telkens rond een thema meningen uitgesproken.
Het dient gezegd dat het wel wat duurde voor de omstanders hun schroom overwonnen om het podium te bestijgen. Voor deze eerste keer was de voetgangerszone op de centrale lanen van Brussel Stad als onderwerp gekozen. De polarisatie rond de piétonnier die ook in de media en de pers haar neerslag vond, zou ter plaatse in een debat tussen de betrokkenen aan de realiteit getoetst worden.
Niet iedereen is wild enthousiast over het verkeersvrij maken van een groot deel van het centrum van Brussel. Sommige handelaars zien er hun omzet dalen en er is ook overlast van zwerfvuil en daklozen al dan niet vergezeld van een hond. Als aanzet van wat een debat kon worden, hadden de organisatoren een handelaar uit de buurt kunnen strikken maar, ondanks aandringen, was deze er niet toe over te halen om zijn mening voor de enkele tientallen toeschouwers aan de wereld prijs te geven. Het duurde dus wel even voor de koudwatervrees overwonnen werd maar zodra enkele welwillenden het podium hadden opgewarmd, viel het de moderator/man in salopette lichter om de omstanders en geïnteresseerde passanten hun zeg te laten doen.
Tot een echt debat kwam het echter amper. Enkel over de rol van de thuislozen en de leegstand in de buurt werd op meningsverschillen doorgegaan. Een van de aanwezige thuislozen nam enkele malen het woord, sprak uit eigen ervaring en voegde eraan toe dat men niet alle daklozen over eenzelfde kam moet scheren. Iemand stelde dat de voetgangerszone een vorm van sociaal beheer ontbeerde. Mensen met problemen die er komen een oplossing bieden in hun precaire situatie is een antwoord op de hinder die ze geven. Doortastender optreden van politie was voor iemand anders de gewenste reactie tegen de overlast.
De politie was overigens doorlopend aanwezig. Aan het begin prominent – een viertal agenten kwamen aan het begin van het evenement naast het podium hun aanwezigheid benadrukken – was de politie aan het eind minder zichtbaar.
Er was ook dissidentie te horen tegen de voortschrijdende commercialisering en tegen de Brusselse politieke klasse. Het is de verantwoordelijkheid van de handelaars om hun zaak te runnen, ook bij veranderende omstandigheden, zo werd geopperd. Dat niet iedere handelaar erbij inschiet was tevoren al beweerd. Ook het verdwijnen van het Brusselse eigenheid van het stadscentrum kwam ter sprake.
Achteraf bekeken kwamen toch een behoorlijk aantal facetten van het thema aan bod en namen niet weinigen het woord. Wat naar voren gebracht werd, hield echter vaak het midden tussen een algemeen standpunt en een persoonlijke verwachting. De moderator probeerde aanzetten te geven om op concrete zaken in te gaan, wat niet zo goed lukte. Men sprak de eigen mening uit maar veel verder kwam men niet. Na geruime tijd doofden de interventies van omstanders uit. Iemand kwam zeggen dat veel, zoniet alles, al beslist was. De microfoon was intussen al van het podium gehaald.
Of Pratonnier Piétonparler daadwerkelijk een volwaardige bijdrage kan leveren aan het publiek debat en het bevorderen van inspraak door burgers moet nog blijken. Deze eerste editie ging moeizaam van start en kon de aanwezigen er niet echt toe aanzetten om met elkaar in gesprek te gaan. De formule zet er mensen toe aan om hun mening in het openbaar te uiten en dat is lovenswaardig. De vaststelling dat velen van wie het woord namen, niet echt bleven luisteren naar wat anderen te zeggen hadden en toehoorders voor een groot deel passanten waren die voor even nieuwsgierig bleven hangen, is minder hoopgevend als het erop aan komt om voor vol aangezien te worden. Anderzijds schrikt een gezonde dosis vrijblijvendheid niemand af en de eerder informele sfeer brengt sommige mensen ertoe toch voor hun mening uit te komen, mensen die anders nooit aan het woord zouden komen.
foto: Pratonnier Piétonparler
Pratonnier Piétonparler is een initiatief van Gert Boel (leerkracht en schrijver) en Marte Arhelger (Picknick The Streets-activist). Je vindt Pratonnier Piétonparler ook op Facebook. Er verscheen onlangs een verslag van de eerste Pratonnier Piétonparler. Het debat over de voetgangerszone wordt voortgezet tijdens een studie- en discussiedag van BRAL in de Beursschouwburg op zaterdag 22 oktober.
