Schrijver-cabaretier Joost Vandecasteele en Tom Van Grieken, voorzitter van het Vlaams Belang, ontmoetten elkaar vanavond voor een verbale boksmatch in het Beurskaffee onder de noemer#uppercutbxl. Van Grieken verdedigde stug de gewone burger die de grote verliezer van de globalisering is en over gezond verstand beschikt. Vandecasteele hield een pleidooi voor twijfel en deelde enkele stevige speldenprikken uit, al kwam zijn clowneske optreden zijn geloofwaardigheid niet altijd ten goede.
Ere wie ere toekomt, Van Grieken toonde moed door zich in het hol van de leeuw te wagen. Een Brussels cultuurhuis is niet de normale habitat van een extreemrechtse Vlaamse politicus. De piepjonge Antwerpenaar bleek al opvallend gerodeerd in zijn betoog. Hij legde uit dat zijn politieke bewustwording begon bij de rellen in Borgerhout in 2002, toen Abou Jahjah voor het eerst in de schijnwerpers kwam te staan. Hij kwam tot het besluit dat sommige migranten de boel verpesten en dat er nood is aan duidelijke regels. “Want dit is nog altijd ons land.” Zijn nationalisme bracht hij niet in verband met woede en haat, maar met liefde, “zoals je je gezin wil beschermen tegen bedreigingen.”
Vandecasteele trok meteen de Brusselse kaart: “Brussel voelt als de toekomst. Samenleven lukt met vallen en opstaan.” Hij koestert zijn eigen woede en vindt het geweldig dat je in de hoofdstad in contact komt met zo veel agressie van verschillende kanten. Hij vermeed de versleten verwijten van fascisme en racisme tegenover het Vlaams Belang, maar klaagde het gebrek aan twijfel en de versimpeling van de werkelijkheid van Van Grieken aan. “De maatschappij is complex. Ik ben complex.”
Betonstop
Het blijft vreemd om iemand van Vlaams Belang te horen pleiten voor de vrije meningsuiting en de rechten van vrouwen en homoseksuelen, niet bepaald stokpaardjes van een nationalistische, rechtse partij. Van Grieken deed het in zijn verhaal over de dreigende islamisering en ‘plofmoslims’. Vandecasteele wierp op dat de partij in Antwerpen campagne voert met het kruis als teken als verzet. De katholieke kerk vindt hij ook niet bepaald een lichtend voorbeeld. “Geloof is een persoonlijke kwestie en we aanvaarden verworvenheden als het homohuwelijk”, repliceerde zijn opponent, die zichzelf katholiek noemt.
Enkele keren liet de zelfverzekerde Van Grieken een steek vallen, wat ook moderator Bart Eeckhout niet ontging. Zo weet hij de stadsvlucht eenzijdig aan migratie en koppelde hij de betonstop aan het opengrenzenbeleid. Que? Hij ging er prat op dat zijn moeder bijlessen voor hem in het zwart regelde, maar leek van nieuwkomers wel onberispelijk gedrag te eisen. Toen Vandecasteele hem op de man vroeg wat de Vlaamse identiteit eigenlijk is, kon hij geen bevredigend antwoord geven. Iets met taal, geschiedenis en cultuur. Typisch Vlaams is dat we voor elk bier een verschillend glas hebben, gaf hij uiteindelijk als concreet voorbeeld. Wow, daar bouw je je identiteit mee op! En is dat niet eerder een Belgisch gebruik? Tiens, waar zijn die socialistische potverteerders van Walen eigenlijk gebleven als vijandbeeld? En de geldtransfers? Voor de schrijver is de modale Vlaming vooral bang en goed in het opkroppen van emoties.
Bingo
De beste grappen en oneliners kwamen uiteraard van Joost “een en al liefde en haar” Vandecasteele. Hij verweet de partij van Van Grieken dat die geen compromissen wil sluiten, een noodzakelijk onderdeel van de politieke besluitvorming. “Dat is als een gynaecoloog die wel naar vagina’s wil kijken, maar niet als de vrouwen zwanger zijn.” Zijn motto voor een werkende samenleving, is kort en krachtig: “Wees geen eikel!” Luisteren naar de voorspelbare redeneringen van Van Grieken noemde hij een bingo, waar je begrippen kunt aankruisen: gewone burger / gezond verstand / politiek correct / omerta / normen en waarden / islamterreur. Zijn argument dat het verhaal van Van Grieken “zo saai” is, leek daarentegen nogal banaal en zijn science-fictionfantasieën over seksrobots, een aanvalsplan voor zombies en landingsplaatsen voor ruimteschepen voegden inhoudelijk weinig toe aan het debat.
#uppercutbxl is de nieuwe debatreeks van De Morgen, Passa Porta en Beursschouwburg. De volgende sessie, op 1 maart, is met schrijver Yves Petry en journalist Joël De Ceulaer. De opiniestukken van Vandecasteele en Van Grieken staan op de website van De Morgen.
