Een halalhamburgertent, een Ethiopisch restaurant, een Aziatische specialiteitenwinkel, je vindt het in Brussel zonder problemen. De wereld is thuis in de hoofdstad van Europa en dat blijkt ook uit het voedingsaanbod. Volgens de Antwerpse etnomarketeer Rachid Lamrabat zit er nog rek op de groei. “Een etnische supermarkt is een kwestie van tijd.”
Een op de drie inwoners van het Brussels Gewest heeft niet de Belgische nationaliteit. Brussel Stad gaat er prat op dat er 163 nationaliteiten samenleven, terwijl ook veel nieuwe Belgen hun roots in het buitenland hebben. Die verschillende migratieachtergronden laten hun sporen na in het eetgedrag. “Eten is nu eenmaal ingebed in je cultuur. Stadsbewoners gaan op zoek naar het aanbod dat bij hen past”, zegt Lamrabat.
Halal & duurzaam
Tiqah, het marktonderzoeks- en communicatiebureau van Lamrabat, benadert de consumenten in een superdiverse samenleving als culturele gemeenschappen die waarden, tradities en gewoonten delen. De focus ligt dus niet op nationaliteit, taal of religieuze overtuiging. Ook moslims zijn voor Lamrabat in de eerste plaats een culturele groep. “Vergelijk het met niet-gelovige Belgen die toch Kerstmis of Pasen vieren.”
Halal heeft echter een duidelijk religieuze stempel. Het is letterlijk in het Arabisch wat ‘toegestaan’ is voor moslims. Varkensvlees geldt, net als alcohol, per definitie als onrein en andere dieren moeten ritueel geslacht worden. “De moslimpopulatie zal in de komende tien jaar groeien en dus ook de vraag naar halal. Halal zal een andere connotatie krijgen van kwaliteitsvol, ethisch en duurzaam”, benadrukt Lamrabat. Het Nederlandse certificatiebedrijf Halal Correct schrijft dat de mens volgens de islam duurzaam en op een respectvolle manier moet omgaan met het milieu en de natuur en dat alle dieren op een humane manier gefokt moeten worden.
De discussie over het slachten zonder verdoving blijft intussen voortduren. De Brusselse regering besliste om dit jaar tijdens het Offerfeest geen mobiele slachtplaatsen meer te installeren waar onverdoofd slachten mogelijk is. In Vlaanderen pleegt oud-Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche met de geloofsgemeenschappen overleg over het geplande verbod op onverdoofd slachten. De publieke opinie reageert met verontwaardiging als De Standaard schrijft dat bijna alle schapen, de helft van de kalveren en een vijfde van de runderen in Vlaamse slachthuizen ritueel geslacht worden. Conferencier Michael Van Peel noemde het in zijn jaaroverzicht hypocriet dat halalcritici enkel oog hebben voor het moment van de slachting en niet kijken naar het volledige leven van het dier in de industriële veehouderij.
Tanger in Brussel
De Antwerpse reclameman koopt zijn basisproducten bij de klassieke retail, maar zijn halalvlees koopt hij bij de islamitische slager en zijn brood bij de Marokkaanse bakker. Die etnische winkels zullen in de stad blijven bestaan, want “hun aanbod is voor 100 procent afgestemd op de doelgroep”. Maar ook de traditionele supermarkt zal zich aanpassen aan het veranderende cliënteel. “De meeste bedrijven hebben nog te weinig oog voor de nieuwe gekleurde middenklasse. Nochtans liggen daar kansen.”
Een etnische supermarkt in Brussel is volgens Lamrabat “een kwestie van tijd”. De allochtone supermarktketen Tanger Markt, in de jaren tachtig gestart als kipgroothandel, heeft in Nederland al negen vestigingen in vijf steden: Almere, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Zaandam. Het eerste Belgische filiaal, 1.000 m2 groot, ging open in 2013 aan de Bredabaan in Merksem. De keten van ondernemer Ahmed Barghaoul importeert zijn producten – vlees, kip, groenten en fruit, zuivel, levensmiddelen en non-food – uit Marokko, Turkije, Suriname, Iran en Azië. Alles is 100 procent halal. Tanger Markt wil binnen vijf jaar in alle grote steden in Nederland en België een vestiging hebben. De Antwerpse zaakvoerder weet dat er in Brussel een pand gezocht wordt en hoopt dat het filiaal binnen een jaar kan openen.
Kant-en-klaarmaaltijden
De Zuidmarkt en de markt van het Slachthuis trekken een heel gemengd publiek, niet alleen door het ruime aanbod van groenten en fruit, maar zeker ook dankzij de lage prijzen. “De oudere niet-blanke consument is prijsgerichter en doet vaak nog boodschappen voor een heel leger van kinderen, vrienden en buren. De handelaar maakt winst door de grote volumes.” Een hogere prijs vragen voor een betere kwaliteit kan volgens Lamrabat als het goed verantwoord wordt.
Hoe zit met de generatiekloof bij de nieuwe Belgen? “Vele jongeren voelen zich honderd procent Belg, maar ze zijn ook trots op hun vreemde roots. Ze blijven daarom loyaal aan hun eigen winkels. Het aantal gezinnen met tweeverdieners neemt wel toe. Convenience en kant-en-klaarmaaltijden winnen daardoor terrein” besluit Lamrabat.
