Categorieën
Brussel Actua Brussel-Stad Den Vijfhoek

Een week na de rellen: Brussel, u verdient beter – opiniestuk

Brusselaar, journaliste en politicologe Sara Leemans schreef een opiniestuk over de rellen in Brussel van 11 november jl. We nemen haar stuk hier op als gastbijdrage.

Ik zit thuis op zaterdag 11 november. Er zijn wat vrienden op bezoek in m’n appartement op driehoog midden op de Anspachlaan, recht tegenover Plattesteen. Er is altijd lawaai buiten: dronken toeristen, ruziënde junks, maar evengoed uitgelaten vriendengroepen op weg naar de AB. Dus bij wat gestommel schrik ik nauwelijks op. Tot het echt luid wordt. We openen de ramen en zien eerst tientallen en al gauw honderden jonge mensen op de brede laan onder het balkon. Ze zijn uitgelaten. Marokko is gekwalificeerd voor het WK. Jolijt. Iedereen blij, en we roepen gezellig mee. Nog wat vrienden stuiken toe. Maar in paniek dit keer. Waarom? Het gaat er aan de Beurs hevig aan toe. Een vriendin geraakt niet door de massa. “Ze gooien met stenen!”. Aan de Beurs blijkt de meute slaags geraakt met de politie.

Wat de komende twee uur volgde was hallucinant. Het was alsof je naar CNN zat te kijken, sensatie-tv over schermutselingen op een plein aan de andere kant van de wereld. Maar dit gebeurde hier, onder m’n raam. We zagen hoe opgehitste jonge gastjes alle hekken die ze konden vinden op een hoop gooiden om een muur te maken tegen de politielinie, hoe ze stenen en glazen flesjes smeten tegen politieschilden. Zodra de politie marcheerde renden ze voor hun leven. We volgden het nieuws via Twitter. Ademden de dampen in van Bengaals vuur, zagen het waterkanon uitrukken en hoorden af en toe een knal.

Later op de avond gaan enkele vrienden de straat op, we hoorden dat er wagens in brand werden gestoken. Ze willen even de hunne in veiligheid stellen. Een post-apocalyptisch tochtje wordt het: de Lemmonierlaan is leegeplunderd, winkelruiten zijn ingeslagen, nachtwinkels leeggeroofd. Een camionette werd op z’n zij getild en brandde uit, twee auto’s mochten er ook aan geloven. Verkeersborden en vuilbakken werden hier en daar uit de grond gerukt en de hekken liggen hier voor de deur nog steeds op een grote hoop. Niemand kwam tussenbeide, niemand werd aangehouden.

Na zulke gebeurtenissen verwacht je antwoorden: van het stadsbestuur, van de burgemeester. Antwoorden op de vragen: “Hoe kon dit gebeuren?”, “Waar liep het fout?”. Er is veel geschreven en gesproken over de rellen van zaterdag, maar antwoorden op die vragen heb ik nog steeds niet. De afgelopen week heeft een bijzonder kwade Brusselaar van me gemaakt. En het weinige vertrouwen dat ik had in ‘mijn’ stadsbestuur is nu helemaal weg. In Vlaamse media kwamen de reacties uit de mond van burgemeester Philippe Close en schepenen Els Ampe en Alain Courtois. Mijn verbazing over wat ik die avond zag verbleekt tegen mijn verontwaardiging over de apathie en onwetendheid van deze figuren, die nota bene aan het hoofd van de stad staan.

Burgemeester Close schuift in een eerste reactie twee zaken naar voor: hij staat achter zijn politiemachten, die met veel te weinig op het terrein stonden en onvoldoende middelen ter beschikking hadden voor dergelijke rellen (zijn fout), én het feit dat er geen slachtoffers zijn bij de burgers (het zou er nog aan moeten ontbreken). Close was zaterdag in Parijs. Indien de burgemeester niet aanwezig is wanneer dergelijke situatie zich voordoet wordt de eerste schepen aangesteld om knopen door te hakken en beslissingen te nemen. Maar gebeurde dit wel? Courtois zegt er het volgende over in het tv-programma De Afspraak op dinsdag: “Dat is naar het schijnt niet gebeurd”, de man weet zelf kennelijk van niets. “Philippe Close moet die beslissing in handen leggen van de eerste schepen of de persoon binnen het schepencollege die hij verkiest”, vertelt Courtois. Presentator Bart Schols zoekt een duidelijk antwoord: “Dus dat is niet gebeurd?” Waarop Courtois: “Bij mijn weten niet”. Alstublieft. Courtois zit er apatisch bij in De Afspraak, waar hij uitgenodigd wordt naar aanleiding van een vernietigend stuk door Jan Segers over het optreden van het stadsbestuur. Courtois blijkt doorheen het hele interview geen enkel idee te hebben wie zaterdagavond de actie coördineerde. En omzeilt onvakkundig de vraag.

Uit anonieme getuigenissen van enkele jonge politieagenten bleek zondag dat de politie het bevel kreeg om zaterdag niet tussen te komen toen de rellen zich verplaatsten naar de Lemmonierlaan. Over dit bevel blijkt Els Ampe, een dag eerder in De Afspraak, niets te weten: “Da’s vreemd he?”. Schols herinnert haar aan het feit dat ze schepen is in Brussel (iets wat ze vergeten lijkt te zijn): “Ja, da’s waar, maar ik ga me niet uitspreken over keuzes die politiemensen maken op het terrein”, verdedigt Ampe zich. Agenten krijgen bevel, Els, een opdracht om op te treden. Deze uitspraak toont dat zij, noch eerste schepen Courtois wisten wie er in godsnaam de beslissingen nam op zaterdag. La honte.

Hoe kan het dat een stad van dit kaliber, onder terreurniveau 3, niet voorbereid is, noch het juiste materiaal ter beschikking heeft om met dit soort rellen om te gaan? Dit was overigens een terechte vraag van Luckas Vander Taelen die maandag de tafel deelde met Ampe in De Afspraak. “Waarom zijn die reserves niet aanwezig?” Ampe heeft hier geen antwoord op, noch Courtois die de dag erna dezelfde vraag voorgeschoteld krijgt. Hierbij stelt Ampe zélf nog vragen: “Hoe komt het dat er geen twee sproeiwagens waren?” Ik weet het niet Els, zou jij dat zelf niet moeten weten?

Een terechte en pakkende getuigenis die me deze week opviel was die van een Brusselse brandweerman in Terzake op maandag. Hij was zaterdag ter plekke en moest vluchten uit zijn voertuig omdat ook dit bestookt werd met stenen en andere voorwerpen. Ook hij had onvoldoende bescherming om op te treden en z’n werk te doen. Opnieuw een fout van het stadsbestuur. Onvoorbereid. Een tweede probleem was dat hij nergens met z’n voertuig doorkon. Door de bakken met bomen en de betonblokken die op de voetgangerszone geplaatst zijn. Want de piétonnier (voetgangerszone) is het paradepaardje van bepaalde politici, en moet mooi zijn om volk naar Brussel te lokken, is het niet Alain? Hierdoor hebben hulpvoertuigen nauwelijks doorgang naar de Anspachlaan. Iets wat me overigens ook frustreerde toen een goeie vriend een aanval van epilepsie kreeg in m’n appartement de dag erop, en hij 40 minuten moest wachten op een ambulance die van een ziekenhuis een halve kilometer verderop moest komen maar nergens doorkon. La honte, opnieuw.

Daarnaast is het erg lang geweten dat manifestaties en grote bijeenkomsten veelal worden aangekondigd via sociale media. Hoe kan het dat de politie hier nog steeds niet in mag investeren? Maar wel worden na afloop de sociale media afgeschuimd om de daders te herkennen.

Ampe krijgt op maandag ook de vraag hoe het kan dat er geen énkele arrestatie gebeurde toen de jongeren winkels kort en klein sloegen en arm roofden. Ampe: “Ja nu moet het gebeuren hè, nu moeten de arrestaties gebeuren nu moeten mensen opgepakt worden, ze worden geïdentificeerd via camerabeelden, meldingen en sociale media. De politie is er mee bezig” Te laat. Inmiddels zijn er twee aanhoudingen gebeurd, geen enkele de avond zelf. Om te zwijgen over de schade die aangebracht werd bij deze winkeluitbaters. Volgens Ampe zullen de relschoppers deze moeten betalen. Welke relschoppens? Ampe houdt een betoog dat past bij een gestolen handtas in de Inno. Apatisch, onverontschuldigend en laf.

Zowel Ampe als Courtois en ook Close slagen er in bij elke reactie de vraag te ontwijken en de focus te verleggen. Courtois buigt al snel het onderwerp van zijn optreden in De Afspraak richting preventie en beweert dat de stad heel veel doet om de problemen in de Anneessenswijk (waar de meeste relschoppers opgroeiden) op te lossen. Iets wat de dag voorheen ook Els Ampe deed. Beweren dat de stad genoeg aan preventie doet en pijlen schiet op de reacties van links in plaats van te antwoorden op de enige vraag die haar wordt gesteld. Waarom jongeren in hun eigen geboortestad de boel kort en klein slaan is een van de vele grote vraagtekens. Hoe het kan dat de jongeren geen enkel respect tonen voor de stad en haar autoriteiten. Hier faalt ook de stad voor een deel, maar dat is een heel andere discussie. Als de faciliteiten er zijn en er voldoende preventie is, waarom slaagt Brussel er dan niet in om burger en stad te verenigen? Waarom slagen we er dan niet in een Brusselse identiteit te ontwikkelen? Met deze vragen zit ook Hamid Benichou een ex-politieagent die in een mooie reportage in Terzake op donderdag vertelde hoe hij de binding tussen burger en autoriteiten bergaf zag gaan doorheen de jaren. Het wegebben van wederzijds respect. Maar zoals ik zei, dat is een andere discussie.

Courtois en Ampe zijn als boeren die klagen over de oogst, zonder iets gezaaid te hebben. Courtois werpt ten slotte nog op hoe belangrijk het is om volk naar Brussel te lokken, en de grote bedragen die hier voor worden neergeteld. Zoals onder andere aan de immer gevierde voetgangerszone.

Na een week vol heen-en-weergepraat blijven àlle vragen onbeantwoord. Deze antwoorden moeten er komen na een evaluatie. Maar eerlijk gezegd: uw stuk papier interesseert me niet.

Dé hamvraag: hoe kon dit gebeuren? Naar een antwoord hebben we het raden. Hoe kunnen 300 jongeren een stad doen branden zonder dat iemand tussenkomt? Hoe kan een schepencollege, en nog niet het minst een burgemeester, zijn stad zo in de steek laten? Hoe kan een stadsbestuur zijn eigen ordediensten en burgers het leven zo moeilijk maken? Hoe kan je dit laten gebeuren? En hoe kan preventie zo hard falen dat jongeren geen enkele binding hebben met hun eigen geboortestad?

Brussel is als een onstabiele muur met vochtplekken en scheuren. En het stadbestuur doet niets anders dan er een likje witte werf over aanbrengen, zodat het volgende bestuur met de gevolgen zit om vervolgens een nieuw laagje aan te brengen. En dit al decennialang.

Brussel, u verdient beter. Een bestuur dat met liefde en betrokkenheid de problematiek aanpakt. De harde én de zachte middelen inzet en het respect van de bevolking verdient. Correct omgaat met openbare ruimten en zijn ordediensten steeds in het achterhoofd houdt. Blijven klagen en stukken als dit schrijven is ook geen oplossing. Ik zie nog maar twee opties: of verhuizen, of er zelf iets aan proberen te veranderen. Voor nu kies ik even dat tweede. Maar in de tussentijd: Close, Ampe en Courtois: schaam u. U bent Brussel onwaardig. Casse-toi.

Share