In 2002 vertrok een groepje Brusselse scouts op kamp naar een weeshuis in Roemenië. Laetitia De Blauwe was een van hen. Ze was er niet helemaal gerust in, want ze vertrokken met een groep van meisjes naar een weeshuis waar overwegend jongens zaten. Het werd een levensbepalende ervaring. Toen ze aan het eind van het kamp naar België terugkeerde, kon ze zich niet voorstellen dat ze deze jongens voorgoed achter zou laten.
Ze hield contact. Kort nadien ging ze fotografie studeren. Ze keerde terug naar het weeshuis, leerde Roemeens en maakte portretten van vijf jongens: Roberto, Alex, Nicu, Cặtặlin en Mihai. Intussen volgt ze hen al zeventien jaar.
Iedereen herinnert zich de schrijnende beelden uit Roemeense weeshuizen uit de jaren 1980-1990. Onder het bewind van Nicolae Ceauşescu werd abortus verboden, net als de verkoop en productie van voorbehoedsmiddelen. Als gevolg van deze politiek belandden veel kinderen, vooral uit arme gezinnen, in weeshuizen.
Laetitia De Blauwe heeft de gevolgen van deze donkere periode uit de Roemeense geschiedenis op unieke wijze vastgelegd. In de bibliotheek van Jette hangen ze nu bij elkaar: vijf jongens over een periode van zeventien jaar, een veertigtal foto’s, een achttal per persoon.
Roberto kent ze al sinds hij kind was. Hij weet niet wie zijn ouders zijn. Hij kan hen niet terugvinden en heeft zijn zoektocht inmiddels stopgezet. Hij was een heel aanhankelijk kind, zocht warmte bij iedereen. Voor de fotografe heet hij Roberto, maar hij laat zich door iedereen anders noemen.
Alex was de eerste met wie Laetitia De Blauwe meteen een klik had. Hij sprak vloeiend Engels omdat zijn moeder hem als kind zo vaak voor de tv had achtergelaten. De zwart-witfoto van Alex als kind vergeet je niet meer. Lachend kijkt hij in de lens. Op de achtergrond lacht een vriend. Niets verraadt dat het leven hen niét toelacht.
‘Altijd blijft het moeilijk om het onderscheid te maken tussen wat Alex zegt en wat hij werkelijk voelt. Het onderhouden van een vertrouwensband is niet evident. Begrijpen wie hij is evenmin,’ schrijft de fotografe in het boekje dat bij deze expo hoort. Daarin vertelt ze met veel warmte en inzicht het verhaal van elke jongen.
In de zomer van 2019 zag Laetitia De Blauwe vier van de vijf jongens terug. Op de expo kan je naar een film kijken waarin ze, mannen nu, hun leven overschouwen. Ze weten dat het aangaan van relaties altijd moeilijk zal zijn. Dat ze steeds gekweld zullen worden door een mengeling van bindings- en verlatingsangst. Het geven en ontvangen van warmte zal altijd moeilijk voor hen zijn. Achtervolgd door hun verleden, is het soms moeilijk om op het rechte pad te blijven. Maar ze blijven hopen op een stabiel, ‘gewoon’ leven.
Zeventien jaar werkte Laetitia De Blauwe aan deze reeks. Zij gaf dit project, samen met de jongens, zoveel jaar om te groeien. Een verademing in een tijd waarin alles snel moet gaan en waarin te weinig plaats is voor diepgang.
De Blauwes foto’s staan in dienst van haar onderwerp. Aanvankelijk had ze zelfs niet de intentie er een tentoonstelling van te maken. Ze wou het leven van de jongens vastleggen, voor henzelf, hun familie en hun toekomstige kinderen, als herinnering voor later. Andere kinderen hebben daar ouders voor. Fotografie als een daad van zorg en liefde.
Wanneer Roberto over straat wandelt, voelt hij zich als een herfstblad dat elk moment kan wegwaaien in de wind, vertelt hij in de film. ‘Ik weet niet wie ik ben,’ zegt hij.
Toch leren we hem en zijn vier vrienden op deze expo een beetje kennen.
‘Cinq Garçons – Cinci Bặieti’ – Laetitia De Blauwe
Van 13 januari tot 1 februari 2020 in de Jan Verdoodtzaal van de Nederlandstalige bibliotheek Jette, Kardinaal Mercierplein 6
Maandag tot vrijdag: van 14 tot 19 uur
Woensdag van 15 tot 19 uur
Zaterdag van 10 tot 13 uur en van 14 tot 16 uur
Deze bijdrage verscheen eerder op de blog De rode valies. Verhalen uit Brussel.
