In 2016, toen Molenbeek in de hele wereld beschouwd werd als een broeihaard van terrorisme, volgde de Finse filmmaker Reetta Huhtanen twee Molenbeekse ketjes van zes: Aatos en Amine. De ene jongen heeft een Finse moeder en een Chileense vader, de andere is van Marokkaanse afkomst. Ze spreken Frans met elkaar en hebben het weleens over godsdienst, zowel op school als daarbuiten. ‘Goden van Molenbeek’ is een innemende documentaire die je op onnadrukkelijke wijze het menselijke potentieel van Molenbeek toont.
Aatos en Amine wonen in hetzelfde appartementsgebouw en ze spelen vaak samen, van voetbal over Playmobil tot kleuren. Hun fantasie laten ze daarbij de vrije loop. Amine neemt Aatos mee naar de woestijn waar er geesten ronddwalen en Aatos zet met zijn vliegende tapijt koers naar Finland. Ze vertellen over de dinosauriërs die alles zouden verpletteren als ze nog zouden leven. “We zouden zo plat zijn als een pannenkoek.” De maker zit er dicht op en brengt de spontane, ongedwongen dialogen en interacties in beeld. Er schuilt veel poëzie in de goed gekozen observaties.
De kinderlijke onschuld botst met de angstaanjagende toestanden na de aanslagen in Maalbeek en Zaventem. Gewapende militairen verschijnen in het straatbeeld, politiesirenes loeien, metrostations zijn gesloten en aan de Beurs ontstaat een herdenkingsplek. Molenbeekse moslims komen op staat om zich te distantiëren van het brute geweld in naam van hun godsdienst.
God is alomtegenwoordig in de documentaire. Op school houdt Aatos een spreekbeurt over een Fins scheppingsverhaal. Een arend zou een ei gelegd hebben waaruit de wereld is ontstaan. Amine gaat naar de moskee en bidt. Hij weet dat Allah groot is, maar onzichtbaar op aarde. Aatos en Amine discussiëren erover of Jezus de zoon van God is. Flo, een vriendinnetje van Aatos, filosofeert dat goden niet bestaan. Ze zijn aan de verbeelding van de mens ontsproten. Komt de waarheid dan toch uit een kindermond?
Molenbeek een ‘hellhole”? De film laat een ander beeld zien van de superdiverse samenleving. Zonder de talrijke problemen te negeren, zoals kansarmoede, werkloosheid en radicalisme: de stad heeft potentieel. De kinderen zijn wereldwijs en kleurenblind. Ze stappen zonder complexen de metro op en beschouwen de straten, de pleinen en de parken als hun speeltuin. Op kinderfeestjes worden liedjes in meerdere talen gezongen. Diversiteit is een vanzelfsprekendheid. Veerkracht tonen ze ook, want ze gaan opvallend sereen om met de nieuwe realiteit na de aanslagen. Je thuisomgeving bepaalt wel heel veel, zoals blijkt uit de verschillende voorstellingen over God.
Op het einde trekt Aatos met zijn gezin weg uit Brussel. De onafscheidelijke vriendjes moeten afscheid nemen. De film is een eerbetoon aan hun hartverwarmende vriendschap. Tegelijk is de documentaire met haar prachtige beelden een ode aan het kijken. Niet toevallig observeert Aatos zijn omgeving met een periscoop.
‘Goden van Molenbeek’ uit 2019 is nog tot 21 april 2020 te zien op VRT Nu.
