Laken, het begin van de A12 richting Antwerpen: een vreemd landschap van kronkelend beton, flitsend verkeer, bombastische monumenten en wat groen. We vinden er een verzorgd parkje. Het is de tuin van het Chinees Paviljoen, geklasseerd sinds 1997. Met het Paviljoen zelf liep het slechter af.
Het jaar 1901. Leopold II is van plan om aan de toenmalige Meiselaan een aantal exotische gebouwen op te trekken. Van dit ambitieuze plan zien alleen het Chinees Paviljoen, de Japanse toren en de Neptunusfontein het levenslicht. Deze laatste is een replica van de 16de-eeuwse Neptunusfontein in Bologna.
Het oorspronkelijke idee was om van het paviljoen een Chinees restaurant te maken. Het allereerste in België. Dit kwam er nooit. In 1911 werd het Paviljoen opengesteld als tentoonstellingsruimte voor producten uit het Verre Oosten. Vanaf de Wereldtentoonstelling in Brussel van 1935 maakte de site definitief deel uit van het Koninklijke Museum voor Kunst en Geschiedenis. De afdeling het Verre Oosten.
Nu staat alles al zeven jaar te verkrotten. In 2013 sloot de Regie der Gebouwen het Paviljoen en de Toren op risico van instortingsgevaar. De deuren en ramen van het Paviljoen werden dichtgetimmerd met hout en delen werden gestut. Dranghekken omsingelen de gehele omtrek van dit prachtige gebouw. De samoeraizwaarden en -uitrustingen, het eeuwenoude porselein en de perkamenten met prachtige kalligrafieën werden allemaal overgebracht naar de kelders van het museum van Kunst en Geschiedenis in het Jubelpark. Ver onder de grond, onzichtbaar voor het publiek.
De bedoeling is om de gebouwen te renoveren. De nodige studies werden uitgevoerd, maar de overheid vond nooit een aannemer. De gebouwen zouden opnieuw opengaan in 2017. Daarna werd het 2021. Nu is er eigenlijk geen plan.
Eind vorig jaar, net voor de uitbraak van de coronacrisis, heeft de Brusselse regering het Paviljoen en de Toren beschermd. Dat wil zeggen dat de eigenaar – in casu de federale regering – verantwoordelijk is om ervoor te zorgen dat de gebouwen niet verder in verval geraken. Een laatste poging om de federale regering onder druk te zetten om de zaken in handen te nemen.
Ook met een eventuele toekomstige renovatie zijn de problemen niet van de baan. In de zeven jaren van verval is het personeelsbestand van het Koninklijke Museum voor Kunst en Geschiedenis met 100 mensen geslonken. Met amper 320 medewerkers kunnen ze een degelijke werking in een nieuwe afdeling van het Verre Oosten niet garanderen.
Laten we hopen dat de federale regering snel een wit konijn uit de hoed tovert. Want de manier hoe we met historische erfgoed omgaan, vertelt iets over wat we als maatschappij belangrijk vinden en wat niet.
In de reeks Verborgen sporen langs de Brusselse Ring gaat fotograaf Gaetan Carlier op zoek naar bijzondere plekken langs de belangrijkste verkeersader van en naar de hoofdstad. Meer info over het Chinees Paviljoen vind je bij de Regie der Gebouwen en in een Canvas Curiosa-reportage.
