Horta-liefhebbers hebben een nieuw bedevaartsoord. Hotel Solvay, dat tot dusver maar sporadisch te bezichtigen was, wordt voortaan een permanent toegankelijk museum.
Victor Horta ontwierp en bouwde het herenhuis in de Louizalaan tussen 1894 en 1903 voor de rijke industrieel Armand Solvay, de zoon van Ernest. Zijn Engelse vrouw Fanny Hunter woonde er tot het einde van haar leven in 1952. De familie Wittamer redde het pand vijf jaar later van de sloop en kocht het om er haar haute-couturehuis te vestigen. Nu gooit eigenaar Alexandre Wittamer de deuren wagenwijd open. We namen een kijkje voor de officiële opening.
Grandeur is het eerste woord dat in me opkomt als ik binnengelaten word in het architecturale heiligdom. Het gebouw is zeer ruim en is in de verschillende verdiepingen weelderig versierd met kunst en uitgerust met passende meubels. Florale motieven op de muren en de plafonds getuigen van de zwierige art-nouveaustijl. Het stralende middelpunt is het kronkelende trappenhuis. Het daglicht valt er prachtig binnen via de glazen koepel. Het is een waar genoeg om rond te wandelen in het elegante gebouw, al zijn heel wat kamers afgesloten en kun je er enkel vanop discrete afstand naar kijken.
Wat maakt Hotel Solvay zo speciaal? We vroegen het aan kunsthistoricus Tom Verhofstadt, die zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken steekt.
Waarom klopte Armand Solvay aan bij de Brusselse meester van de art nouveau voor het ontwerp van zijn huis en kantoor?
Solvay was helemaal overtuigd van de vernieuwende bouwstijl. Hij identificeerde zich met de artistieke avant-garde. Daarmee zette hij zich als welgestelde burger ook af van de adel, die een traditionelere smaak had. Horta was een oude bekende. Hij had ook al het grafmonument van de familie Solvay op de begraafplaats van Elsene mogen ontwerpen. Rond 1900 ontstonden er nog veel herenhuizen op de Louizalaan, toen een prestigieuze wandelboulevard. Solvay gaf in zijn huis ook bruisende societyfeestjes.
Hoe verliep het bouwproces?
Horta deed er negen jaar over. Hij heeft er gigantisch veel overleg over gevoerd. Hij heeft met zijn team alles tot in het laatste detail ontworpen en uitgevoerd, van de ruwbouw tot de inrichting. Budget was geen issue. Hij kreeg carte blanche van zijn bouwheer.
Vandaag wordt er bij een huis veel belang gehecht aan de lichtinval. In Horta’s dagen was dat nog niet zo, maar hij was er duidelijk wel mee bezig.
Horta was werkelijk geobsedeerd door licht. Hij wilde het daglicht van buiten naar binnen halen. Overal speelt Horta met het licht dat zowel langs de voorgevel, de achtergevel als via twee grote daklichten op het dak binnenvalt. Er is op de derde etage een bordes dat als wintertuin is ingericht. Een cosy corner, zeg maar.
Ook in de andere betekenis koos hij voor licht: open en niet zwaar van structuur. Daarom koos hij voor een ijzeren skeletbouw, die perfect geïntegreerd en zichtbaar is in het hele gebouw. Hij haalde de mosterd bij zijn leermeester Alphonse Balat, die de Koninklijke Serres ontwierp, en paste de techniek voor het eerst toe op burgerlijke architectuur. Hij was daarmee Le Corbusier voor.
Kunst is ook erg aanwezig in het huis.
Horta was een groot liefhebber van de eigentijdse kunsten. Zo schakelde hij Théo Van Rysselberghe in voor het monumentale pontillistische schilderij ‘De lezing in de tuin’. Dat werk gaat een dialoog aan met het beeldhouwwerk ‘De wetenschap’ van Pieter-Jan Braecke.
Alles houdt met elkaar verband in dit Gesamtkunstwerk, alles is doordacht. Dat blijkt ook uit de kleurkeuze, waarin groene en oranje tinten overheersen. De materiaalkeuze is ook opmerkelijk. Horta gebruikte in het huis bijvoorbeeld meer dan twintig verschillende houtsoorten met allemaal een lichtjes andere tint. Hout beschilderen, dat deed hij niet.
Is Hotel Solvay het mooiste huis van Horta in Brussel?
Het is in ieder geval een uitzonderlijk gebouw dat heel goed bewaard gebleven is en dat terecht tot het UNESCO-werelderfgoed behoort. De stad telt nog drie huizen van de architect: het Hortamuseum, Hotel van Eetvelde en Hotel Tassel. Elk gebouw is specifiek en op maat gemaakt. Hotel Tassel bouwde hij het eerst en kun je beschouwen als het manifest van een nieuwe architectuurstijl. Een aanrader dus, en dat op enkele honderden meters van Hotel Solvay.
Hotel Solvay (Louizalaan 224, 1050 Brussel) gaat vanaf zaterdag 23 januari open voor het publiek. De openingsdagen zijn donderdag en zaterdag. Reserveren is verplicht via de website (nog in opbouw). Een ticket kost 16 euro of voor studenten of werkzoekenden 12 euro. Kinderen onder 12 jaar zijn – vreemd genoeg – niet toegelaten. Er is ook een combiticket in de maak met het Hortamuseum en Hotel Hannon, een art-nouveaugebouw van Jules Brunfaut.
