Madame Bovary van Gustave Flaubert is het verhaal van een passionele vrouw die droomt van een groots en meeslepend leven, maar botst op de ontnuchterende realiteit. Ze zit opgesloten in een weinig opwindend huwelijk met een plattelandsarts en kan zich niet ontplooien. Ze vlucht in buitenechtelijke verhoudingen en culturele uitspattingen, maar gelukkig wordt ze er niet van. Carme Portaceli en Michael De Cock maakten voor de KVS een knappe theaterversie van de roman.
“Alles is leugen en bedrog.” Zo begint Maaike Neuville in de rol van Emma haar betoog. Haar hooggestemde verwachtingen over het leven en de liefde heeft ze moeten opgeven. Intense momenten van hartstocht en gelukzaligheid zijn vluchtig gebleken. De leegte en de verveling zijn terneerdrukkend. Ze liegt voortdurend tegen haar man Charles (Koen De Sutter) en bedriegt hem, maar hij lijkt niets door te hebben. In de achtergrond staat hij, in hemd en onderbroek, en hij maakt een sullige indruk. Een schlemielige pantoffelheld en een vurige diva, wat een onmogelijke combinatie.
Flashback naar het trouwfeest van Emma en Charles. Haar trotse man, nu in pak, vertelt in een speech voor de gasten over hun eerste kennismaking. Hij kwam als dokter bij haar vader. Al gauw verschoof zijn aandacht van het been van de oude vader naar het hart van de jonge dochter. Als weduwnaar vond hij nieuw geluk bij haar. Hij aanbidt haar. Zij laat zich de aandacht welgevallen en hoopt op allesverterende liefde, pure romantiek en zielsverwantschap. Ze geeft zich helemaal aan hem over in een zwierige dans.
Maar al gauw klinkt ‘This is not a love song’ van Public Image Limited. Ze heeft niets gemeenschappelijks met haar kleinburgerlijke man en verveelt zich te pletter in het landerige stadje. Ze supportert even voor Charles als die zich aan een aartsmoeilijke klompvoetoperatie waagt en roem en geld in het verschiet liggen. Als het faliekant afloopt en het been van de stalknecht geamputeerd moet worden, veracht ze hem des te meer. Ze krijgt een dochter, Berthe, maar het moederschap vervult haar niet. Het bindt haar enkel met handen en voeten vast aan het gehate huis.
Wat haar hart sneller doet slaan, zijn de affaires die ze heeft met andere mannen: Leon en Rodolphe. Ze beleeft met hen zinderende avonturen op prachtige locaties, in de geliefde stad of in de natuur. Ze schrijven sprankelende liefdesbrieven. Haar droom om met een van hen opnieuw te kunnen beginnen, moet ze echter begraven. Ze verliest zich ook in de verhevenheid van de opera en in de lectuur van romans. Haar gezicht straalt als ze naar een sublieme operazangeres luistert. Ze heeft ook geregeld shopbuien en steekt zich diep in de schulden. Telkens weer wordt ze met de voetjes op de grond gezet. Op de euforie volgt diepe tristesse en malaise. Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt. Ze wordt uiteindelijk zwaar ziek. De goede zorgen van haar trouwe echtgenoot kunnen niet baten.
Het stuk eindigt dan ook met een begrafenis, waar Charles opnieuw het woord voert. Het wordt duidelijk waarom het stuk Bovary heet, want hij mag ook zijn verhaal doen. Nee, hij blijkt helemaal niet zo naïef geweest te zijn. Hij wist van haar overspel, maar liet haar haar gang gaan, zolang ze daarna maar weer thuiskwam. Hij beseft dat de verschillen tussen hen groot waren. Hij kon de kleine genoegens van het huiselijke leven met vrouw en kind wel appreciëren en heeft geen grote dromen nagejaagd. Hij hield oprecht van haar en zingt aan de piano ter ere van haar een Italiaans liefdeslied. Machteloos blijft hij achter.
Het stuk biedt een boeiende nieuwe kijk op de 19e-eeuwse roman van Flaubert. De tragiek van tegengestelde verwachtingen wordt pijnlijk duidelijk in de scènes van een huwelijk. De teksten zitten vol leven en wijsheid. Op het podium spreken maar twee personages, maar rond hen gebeurt van alles: er worden grond en bloemen aangesleept, Emma wordt in een knellende trouwjurk gehesen, een vrouw die een lamp brengt, barst in gezang uit. Er is ook chemie tussen de gulzige, ongedurige Emma en de nuchtere, berustende Charles, voortreffelijk gespeeld door Maaike Neuville en Koen De Sutter. Er zit veel vaart in het stuk – het noodlottige einde van Emma (in de roman heeft ze vergif genomen) wordt zelfs te snel afgehaspeld – maar op het einde volgt verstilling en loutering. Theater is tenslotte meer dan leugen en bedrog.
Bovary was tot en met 5 november 2021 te zien in KVS en gaat nu op tournee door Vlaanderen (Brugge, Turnhout, Antwerpen, Ieper en Leuven). Jaco Van Dormael heeft van het theaterstuk een filmversie gemaakt, die op VRT Nu te zien is.
