Ligt dat nu aan mij of begint het journaal meer en meer te lijken op een neerbuigende les opvoedkunde? Een kijvende preek die de burger verbraaft en aangeeft wat goed en slecht is. Die stelt waar men wat van moet denken, wat er al dan niet “erg” gevonden moet worden, hoe gevaarlijk tatoeages wel niet zijn en dat men zich in het kader van de opkomende doemscenario`s rond een mensvervangend artificieel intelligent systeem gewoon moet vastgordelen, en dan komt alles goed. I mean really?
Nog maar gezwegen van de kinderlijke toon en de griezelig glazige blik van de tante nonnekes die ons met een geveinsde, geladen glimlach in de pas komen duwen. Tenenkrul.
In plaats van kritische, onderbouwde verslaggeving van gedane zaken, opmerkelijke gebeurtenissen, interessante ontwikkelingen en onzichtbare doch bewezen waarheden, krijgt men nu eerder de boodschap: u moet niet te veel nadenken, wij doen dat wel voor u. En u moet niet te veel geloven van dit, maar vooral wel van dat, en als u dat niet doet, wel dan springt u uit de band en dan doet u niet mee aan het groepsgevoel. Dan bent u asociaal. En als er al iets is waarvoor men tegenwoordig op de brandstapel vliegt, dan is het wel asociaal gedrag. Taboe!
Ok, een streepje overdreven misschien, maar toch, er is iets veranderd. Geef mij maar de saaie doch neutrale toon van een Ivo Belet, die in de tijd met uitgestreken gezicht, nuchtere nasaal en steady stem kon berichten over de meest uiteenlopende feiten. Wat u er dan van dacht, dat mocht u zelf uitmaken, dan kon hem geen spreekwoordelijke reet schelen, al een geluk. Waar is die tijd? De tijd dat ik op de schoolbanken zat en leerde: `Het is niet omdat iedereen in de Dender springt dat ge er moet achterspringen he, onthoud dat goed!`. Wat een openbaring, wat een vrijheid. De individualiteit werd gevierd, en neen we waren niet asociaal, in tegendeel, iedereen deed zijn best, voor zichzelf en voor een ander. Maar in de eerste plaats voor zichzelf, en het heeft lang geduurd voor ik weer begreep waarom net dat het meest sociale is.
Wie in de eerste plaats voor zichzelf zorgt, heeft minder energie nodig van een ander. Het genereert kracht, zelfinzicht, onafhankelijkheid en creativiteit. En het vermijdt frustratie. Bij onszelf en bij de ander. Want die ander, dat zijn wijzelf ook natuurlijk. Minder brandstof voor nutteloos schuldgevoel. Meer plaats voor plezier, voor experiment en zelfrelativering, voor trial and error, voor gezonde competitie, met grote gunfactor. En als het echt nodig is, uiteraard wordt er geholpen, meer dan voldoende naft in de tank.
Maar bovenal: men leerde ons om kritisch te zijn, voor onszelf te denken, te durven tegen de stroom in gaan. Niet wringen om te wringen, maar tegengas te geven als onze inzichten dat zouden verantwoorden. Be good, be brave! Stel niet tentoon om leuk gevonden te worden, maar toon omdat je dat wilt tonen. Omdat je iets te zeggen hebt. En vindt niemand er iets aan? Zoveel te beter, hoe origineler, hoe beter.
Zelfontwikkeling was het uitgangspunt. Maar dan in zijn zuivere vorm. Met andere woorden: trek uw plan. Ook al eens begrepen als: iedereen bemoeit zich in de eerste plaats in zijn eigen bord. En had ge ambras ? Wel maak dan ambras. Je eigen gevecht uitvechten. Je standpunt verzilveren. Je stem laten horen. Een tegen een, niet groep tegen groep. Als twee kindjes op de speelplaats begonnen te vechten ontstond er direct een cirkel van omstaanders, dat wel, maar iedereen liet de vechters in de eerste plaats met rust. Het was een onuitgesproken vorm van respect voor het conflict. De onenigheid. Uw gedacht zeggen, de discussie aangaan, uw zaak beslechten. En daarna als vrienden verder. Of niet. Maar dan was het ook zo. Agree to disagree, en het gewicht was eruit. En het was oprecht.
Vandaag mis ik vooral de oprechtheid en de werkelijke moed. Geen wonder dat iedereen loopt te flippen, een jaarabonnement heeft bij de overboekte psycholoog en bij de minste vonk in het rond begint te schieten. Al die opgebouwde spanning krijgt geen ontlading meer. En neemt maar toe en toe, in exponentiele vermenigvuldiging met zichzelf. Dat gas moet er dringend uit! En nee meneer, we krijgen dat niet weg met een armtierig ventiel van een vriendelijk gesprek waar de valsheid van af druipt. Neen, we moeten het kot eens deftig open zetten. De gist mag eraf. Het is ook gewoon maar de fysica zelve die dit stelt, de natuurkunde, de wet der wetten, de biologische leer van de machinerie van de mens en al. En als de mist der ontlading is opgetrokken, en de frisse lucht weer binnen kan, kunnen we tenminste met een gerust gemoed en ververst gestel een glas gaan drinken, en klinken, en beseffen dat we het hier al bij al, bijlange nog zo slecht niet hebben.
En dat we straks eindelijk nog eens met een geweldige eurosong naar de finale mogen. En dat we daar corrozje van krijgen.
And it`s all because of you!
