Kunst kan je wereld veranderen, wanneer rust over je neerdaalt. Ga daarvoor naar BOZAR, van 23 februari tot 4 juni, waar een overzicht van het werk van de Belg Pol Bury (1922-2005) te zien is, dat je laat vertragen, en ondertussen ook een heel fijne esthetische ervaring biedt, die ingebed is in de vormgeving van de jaren ’50, ’60 en ’70 (20e eeuw).
Pol Bury was zo’n Belg die wereldberoemd werd maar geen sant in eigen land. Het Moma in New York kocht werk van hem aan vóór dat in Brussel gebeurde. Aan de kleine ring ter hoogte van de Albert II-laan (Noordwijk) zie je zijn meest opvallende buitenwerk, maar je vindt hem ook nog aan het plafond van het metrostation Beurs (‘Moving Ceiling’), en met zijn ‘Capteurs de Ciel’, aan de rue de Ligne, dat is vlakbij de Congreskolom, in een van god verlaten hoek.
God, die bestond niet meer bij Bury: “On ne discute plus de l’existence de Dieu, mais on en est à douter de celle de l’art. C’est bon signe.” Kunst moest democratischer, weg van de eeuwige valkuil van het moeilijke, het elitaire. En uiteindelijk is het hem waarschijnlijk ook gelukt om zijn kunst toegankelijk te maken, want ze is uitgemond in de realisatie van talloze openbare fonteinen. ‘L’artiste aquatique’, zoals hij reductionistisch wordt genoemd, vond in die sculpturen een synthese van zijn artistieke research.
Hij verwierf een naam in de kunstwereld via het surrealisme, en was in het begin een epigoon van René Magritte, zo net voor WO II. Maar toen hij abstract ging werken, werd hij voorspelbaar geëxcommuniceerd. Daarna passeert hij langs de Jeune Peinture Belge, COBRA, Calder. Een rebel die gevestigde waarden weg wil, maar nood heeft aan meer structuur dan de wilden van COBRA. Van Calder leert hij de vormen in de lucht los te gooien. De grenzen tussen schilderkunst en beeldhouwkunst vallen weg.
In 1955 neemt hij deel aan de baanbrekende tentoonstelling ‘Le Mouvement’ in Parijs, en wordt een pionier van de kinetische kunst. De ‘Ponctuations’, motorisch aangedreven objecten, vormen de echte start van Bury als kinetisch kunstenaar (1959). Lange haren die uit een doek komen en die langzaam en onvoorspelbaar bewegen, bewegende bollen en hellende vlakken worden zijn handelsmerk.
Ga in BOZAR kijken naar het werk 16 cubes sur 8 rangées, overgekomen uit het Londense Tate, als je hoge toppen van esthetische genoegdoening wil scheren, of naar zijn ‘Sculptures à cordes’, fenomenaal precies in elkaar gesprokkelde oermuziek-instrumenten. Welk materiaal Pol Bury ook onder handen nam, verf, hout, haren, of glanzend metaal, altijd zalft hij door zijn uiterst verfijnde afwerking. Herontdekking van een grootheid.
