Gallery Weekend!
Wacht. Hoeveelste keer? – de veertiende, lees ik.
Ook voor u?
Kan u mij helpen met een antwoord op mijn vraag:
“Waar is de abstracte kunst gebleven?”
Is haar momentum voorbij? De laatste tijd(en) zie ik meer en meer weer figuratief (wat ik ook fijn vind). Waar is de uitgepuurde abstractie, de durf van de vooruitgang?
Kan je, na het zoveelste witte vlak, misschien gewoon niet verder?
Opgelet, ik spreek voor een doorleefd wit (of zwart, of grijs) vlak, niet voor een kunst die haar band met de geschiedenis en met het vakmanschap kwijt is.
Het gaat om gevoeligheid!
Wat heb ik een goede discussie daarover (onder andere), met de Franse kunstenaar Benoit Huot
in DYS in Elsene (84, rue de l’Arbre Bénit, zie foto)! Plezier, zo vinden we, moet je hebben als je kunst maakt. Bekommer je niet om de posterioriteit! Alsof je daar grip op hebt! Wees niet bezorgd over je erfenis of je eeuwigheidswaarde. Kom nou.
Huot stelt hier tentoon naast Rithika Merchant (zij voor de eerste keer in België). Beiden ontlokken beelden uit mythologieën en verwerken die tot iets nieuws en unieks. Beiden met finesse. Huot is klassiek opgeleid, in Besançon, en heeft respect voor de kunstgeschiedenis. 20 jaar lang werkte hij eenzaam voort zonder erkenning. Hij was niet modern. “Mooi werk”, kreeg hij te horen, maar “de mensen willen dat nu niet”. Het waren de tijden van de performance, de abstractie, het conceptuele, terwijl Huot op het figuarieve pad bleef.
Nu pas is het tijd voor wat hij doet. Puur iconografisch, noemt hij het. Zoek geen precieze etnologische referenties in wat hij artisanaal maakt. Hoe hij dan tot het niet-westerse is gekomen in zijn iconografie? “Ik bemerkte dat er op school niets werd gezegd over niet-westerse kunst.”
Wist u dat DYS hier op deze plek in Elsene al 21 jaar kunst timmert?
Ja, dat is een lange carrière.
Elsene heeft zelf ook een lange carrière als kunstgemeente. Wie in Elsene tentoonstelt, schrijft zich in in een traditie die begon rond 1865. Van Antoine Wiertz, van Ensor, Van Rodin, van Jean-Baptiste Van Moer en Isidore Verheyden. Anna Boch en Constantin Meunier. Een traditie ook van literatoren, van anarchisten; van de ULB en de Université nouvelle.
O, zeg ik anarchie?
Dan kom ik snel binnen bij Harlan Levey (Projects). Harlan Levey, dat zijn door kunst gepassioneerden.
In de Jean d’Ardennestraat wonen de galeristen boven de kunstruimte met hun naam, een ruimte die niet de grote koetspoort biedt, die niet de overdreven luxe van de bourgeoiswoning offreert (foto, Eendrachtstraat). Dat konden ze niet betalen (maar er is intussen een tweede, grote ruimte in Molenbeek); je komt binnen via een gewone gang (foto), wordt enthousiast begroet door de mensen aan het onthaal die geen daglicht zien, en ’t is net hier, zo wat verborgen, wat anoniem – in deze o zo romantische straat – dat contestataire kunst zijn opwachting maakt. Dit jaar Jeroen Jongeleen. Een collectie of synthese van 20 jaar werk. Jeroen ís anarchist. We zullen het straks opnieuw zien: zulke sujetten hebben het zeer moeilijk met de kunstmarkt. Eigenlijk willen ze er niet toe behoren. Was het niet dat de meeste mensen toch naar erkenning en zichtbaarheid zoeken, dan wisten we vast niet wie Jeroen was. Interventies in de openbare ruimte – ja dat kan kunst zijn, dat weten we ondertussen toch? – die ontsnappen aan het oog van de wet – daar is het om te doen. Vrijruimtes, in een straat waar de staat en de commercie controleren. Zou de kunstenaar weten dat Karl Marx in deze straat met vrouw en kinderen aan zijn oproerige manifesten schreef, dat andere anarchisten in deze buurt refuge vonden?
De ‘Belgian Gallery’ (in de Florencestraat 39, andere kant Louizalaan), niet in het BGW-programma opgenomen, stelt eveneens zo’n rebel voor. Jean-Luc Moerman geldt als Belgisch pionier van de street art (jaren ’80). Spijtig dat hij hier enkel wat tattoos aanbrengt, naast een interessant groot werk van andere factuur, maar Pornokratès van Félicien Rops hangt hier ook bij (Rops woonde een tijdlang op de Louizalaan), en wie kan daaraan tippen wat betreft tegendraadsheid en confrontatie? De galeriehouder (uit Rops’ Namen afkomstig) vertelt er uitvoerig over.
Ik geniet.
Komt u naar Stems mee? Stems is een grootse galerie. Het type loft. Beton. Brutalisme. Neem daarin werken op. En dan heb je ook een publiek.
Gehuisvest in de voormalige Ernest Solvay-gebouwen in de Koninklijke Prinsstraat, net naast Chaussée d’Ixelles. Tegen de betonnen muren krijgen de kunstwerken hun eigen draagwijdte. Midden een buurt waar kunst al in de 19de eeuw floreerde, ligt een galerie als Stems modern-pronkerig op collectionneurs te wachten – de traditie gaat zijn gang.
Oordeel zelf naar foto. Maar ga kijken met eigen blik voor onvervangbare verificatie.
Dag één van BGW. Ik eindig bij Rodolphe Janssen en Thomas Lerooy. De geboren tekenaar presenteert olieverfwerk. Een drietal werken excelleert. De moeite van het zich verplaatsen zoals dat flauw heet. Thomas’ fantasiewereld bereikt af en toe grote schoonheid – daar waar hij zijn associatiedrift in bedwang weet te houden (zie foto).
Weet je nog (ik tutoyeer je plots!), ik zocht naar abstractie in de galerijen, aan het begin. Met Benoit Huot (DYS) had ik het daar ook over. Dat kunstscholen met een probleem zitten, soms. Ze willen leerlingen direct naar hedendaagse kunstuitingen doen doorstromen, ten koste van het tekenen of schilderen naar de blik, het métier dat wordt overgeslaan. Zo dreigt een breuk met de basis en een uitholling van kunst tout court (Dreigt? We hebben er de laatste jaren voldoende voorbeelden van gezien) De weg naar abstract (of naar conceptueel) kwam recht uit het voorgaande, was er een organisch gevolg van. Rothko begon zijn gevoel te schilderen in plaats van landschappen uit Tervuren of Fontainebleau. Het landschap werd het doek zelf, rechtstreeks – in vele laagjes over elkaar.
Brussels Gallery Weekend. Consumeren van menselijke creativiteit. Nog tot zondag met bakken. En daarna het hele jaar verder, in lepeltjesdosissen.
https://www.brusselsgalleryweekend.com/program
9 tot 12 september 2021
